A Kiak Kho Lomi UK


Tu zing cu suimilam 6 hlan in kai tthang. Khuasik kan panh cuahmah cang caah ni chuah a tlai chin lengmang ve, thaithawh ka ei khim lawng in Tromsø nichuah lei tlangpar in a hong mang, khuadawm kar in. Chum a zaam lo, thli a thiang. Facebook ka on i Scotland nih mahte uknak an duh le duh lo rampumpi halnak a tuahmi a phichuak cu "duh lo" lei nih an tei lio a si, tiah hawi he kan i ruah pah hna. Kum 300 leng hmunkhat ah vawlei a rak uk ttitu, roling tuanbia a rak ttial ttitu le nihin kan vawleipi ah UK tiin a biapimi fidi/actor, United Kingdom (England, Scotland, Wales le Northern Ireland) aa tthen lai lo ti fiang nawn in a rak lang ve.



Zeitindah thimfung an i teining ti chim ti lo in BBC le British PM David Cameron, cun Scotland mahte uknak caah ai zuammi a hruaitu Salmond nih fiangte in an thanhmi cu UK in chuah a duh lomi an tamdeuh, i chuah a duh lotu nih an tei cang ti vial hin a fiangbik hnga. Scotland mahte iuknak (independent) a duhtu tampi cu a phichuak nih an lung a khuai ve hna, an ngaihchia tuk. Cheukhat cu an ttah lio zong TV in hmuh khawh a si, i an ram ca i an ngeihmi lungput (feeling) a tthawn tuk ca zong a si ko lai, an ngaichia hringhran. Cu ve bantuk in a duh lotu cu an i nuam ngaingai, i mino a tamdeuh nih UK in chuah an duh lonak aruang a um.

British media kip ah "kan chuahtak hlah u" ti lei khin an ttial. Cun David Cameron zong 2012 i hi referendum tuah ding ah nawl a rak onhmi hna le hi kong fakdeuh in a rak i zuam lonak an sawisel.

2012 hi London ah ka rak um lio a si i, Scotland Holyrood, timi parliament ah SNP cu ruah lopi in an rak bawi. Mah le cangka cun Scotland independence kong hi SNP nih an rak chuahpi tikah an hruaitu Alex Salmond cu hlan ah hi kong a rak ruatmi a si lo (media i an chimnak ah.) nain a hruaimi party duhnak zul i London ah a rak kal i Scotland mahte uknak nawl a rak hal. David Cameron cu British prime minister a ttuanka hrawng a rak si ve, i Salmond nih a halmi cu lehnak ah Scotland kong cu Scotland nih lairel ko seh tiin sept. 18, 2014 ah referendum tuah ding in catlap ah min an rak thut.

David Cameron cu politician tampi nih an sawisel, a nemtuk an ti. Cu pinah tutan i refredum hlan zarh khat ai duh lawng ah Scotland ah kal in chuah lo dingin a va chimmi cu a tlai tuk, tiin an sawisel chap. Tuanpi in a kal i hi kong hi a lamkip in kham a rak i zuam awk a si, an ti. Cucaah tu zing i a phichuak hi "yes" siseh law Cameron cu kutchu an tuh khawh men i a min chia khomi a rak si. Mi tampi nih an duhmi le an rak i ruahchanmi "no" nih a tei caah tu zing Cameron caah a nuam tuk lai. A hmaihngal lai. Aruang cu tu chan ahhin nawlngeihnak hmannak ai dang i miphun pakhat le ram pakhat kong cu rammi nih lungfim tein lairelnak an i ngeih awk a si timi a rak dirpinak le democracy muru a hmuhsak nak cungah a mualpho lo caah a si ko. NO, nih tei hnu i bia a chimmi youtube in a tang ah um:

Cutin kum hnih cu a hon liam le zahan zanttim lai tiang Scotland mahte uk ding a duh le duhlo, in thimfung an thla i tu zing a phichuak cu 55% nih an duhlo, i 45% nih cun amah tein aa ukmi ram si an duh. Cucu a fak ngaimi Scotland miphun kar i tthennak a si. Zeitindah hi miphun hian i funtom tthan lai? Zeitindah an ram caah British cozah/parliament nih khua a ruah tthan lai?

UK in chuah a duh lotu hna nih vote an pek tikah hin an ram ca i an ngeihmi dawtnak (feeling) nakin an ram caah le hmailei UK caah ruat in thil an hmuhning (sense) kha biapideuh ah an chiah, tiah Agder University in Scotland a kal i mino (16+) sin hlat hlainak a tuahtu nih a chim. Scotland hi England nih a rak chim/tuk lio ah fakpi in an rak doh hna nain 1707 i sipuazi tlak ruangah England ah a rak i fonhmi an si. Kum 307 leng an i fonh chung ahhin Scotland cu UK/England nih mah tein rorelnak, uknak le an biakinn pinah parliament tiang an ngeihter ko hna. Cun UK prime minister zong Scotland in an rak tling ve ko. Cuti an i fonh ruang ah Scotland caah a tthatnak a tam ning le UK min in leicung ah an tthawng ning kha fiangte in a hngaltu hna le a ruattu hna nih chuah lo ding in "NO" an ti.

Chuah i mahte in uk a duhmi hna cu a deuh taktak hna. Sihmanhsehlaw, UK i an um bu in an ram kong ah zalong deuh in ro i rel khawhnak le an ram kong i nawlngeihnak cu UK parliament nih tamdeuh in on piak ding ah Alex Salmond nih nihin zing i an sunghmi cohlan pah in a chim (BBC live). Cucu, UK cozah nih chuah lo ding an thlauh hna lio i "nan chuah lo ahcun nawlngeihnak tamdeuh in kan in chap hna lai," an rak timi hna kha a randeuhnak in nan ka pek lai, a tihna. UK nih ralkap (Uk himnak ding) le ramdang pehtlainak cu a tlaih lai. Cun sipuazi le tax kong hi a thar in an ceih lai i tamdeuh in zalonnak an pek hna lai, i a dangdang zong ah nawlngeihnak an pek ko hna lai tiah ruahnak a um.

Scotland hi UK in a chuah ahcun vawleicung ah UK nawlngeihnak a tlawmdeuh kho, G20/G7 le a dangdang ah a thazang a tlawm lai. Mah caah cun UK lawng silo in Europe ram pical hna nih itthen hi an rak duh piak ziar hna lo. Tahchunnak ah France in an president Hollande hna nih cun "Scotland hi UK in a chuah ahcun UK lawng a thader lai lo. Europe caah sernak le tthennak a hliah si lai. A tthawngmi Europe sernak ding ah kan dernak a si lai." a ti. Tulio celngel, Russia le a dangdang kong ah Europe ifonh le a tthawn herh lio i bantuk tthennak a um ding cu an rak duh lo.

Scottish nih "NO" tiah chuah ding an duh lo ruangah hin Europe ram pawl i independence a duhmi pawl cu an kaa pit lai. Tahchunnak ah Spain ah khin miphun tlawmte a simi Spain in chuah a duhmi an um, i EU le UN ah Scotland zoh chih in an bia an ngaih piak hna ding a har chin lengmang. Independent a duhmi Eurupe ram ahhin an um pah i cucu an caah thawng chia taktak a si.

Zei si paoh ah DUHLO nih a tei cang nain Scotland caah thlennak tampi a chuahpi lai, tiah an ruah. Chuah a duhlotu hna zong nih nawlngeihnak tamdeuh in Scotland hi ngei seh ti an duh caah a ralaimi kum hnih chung hi UK parliament le Scotland kar ah nawlngeihnak i pek le a fekmi pehtlaihnak ngeih ding rian fakpi in an ttuan lai. UK zong international ah a thathawng tthan lai. Democracy a thawtnam a kan hmuhsak, i vawleipi hi a kan zuamcawhnak a si.



UK cu Pathian nih thluachuah pe chin ko seh.

Comments