Arab Pawl Huat Cu Miphun Dan A Si Lo, A Man A Si

A biatlang na rel ah na fiang tuk lai lo, a fawinak in von tialmi a si i mirang holh in cun "Hating Arabs is not racism, it's Values," an ti. Israel mino pawl nih nihin chun i social media a simi Facebook, twitter le blogs ah an hmanthlak he naite i a thimi Israel mino pathum caah teirulchamnak caah zeihmanh ttih lo in an langhtermi bia a si. A linsa ngaimi thlihran le thin i domh len awk thawngpang a si.

June 12, ah khan Israel mino pathum Naftali Frenkel (16), Gilad Shaar (16) le Eyal Yilfrach (19) an rak tlau. Zanlei inn an ttin ti lo in an tlau an theih hna tikah zeidang si lo in Jerusalem nitlak lei ah an tlak caah Hamas /Palestine nih an lak hna i a si lai tiah ruahnak a rak um. June thla a dih ni 30. june ah an ruak cu Gaza leikam Jerusalem nitlak lei ah an hmuh taktak. Mah tik chinchin cun Palestine bu a simi Hamas an si tiah an sawh colh hna i "an tuar hrimhrim lai," tiah Israel cozah sinin bia a rak chuak.

Cu a thimi mino pathum cu meithal in kah le thahmi an si,tiah USA Today hmang in an fehter. Asinain ahonihdah a thah hna timi cu nihin tiang an chim kho lo. Hamas nih an thah hrimhrim hna ti purhdah in Israel nih hi hna pathum an ruak tlak thaizing ah lamnai phan rocket 15 hrawng an kah i Gaza ummi palestinian tam nawn an thi.

An ruak an char hna ni thawngpang:
Naftali Frenkel (16), Gilad Shaar (16) le Eyal Yilfrach (19) an tlau bak in Israel nih a ngeihmi bu «Operation Brothers Keeper» timi nih palestinian zeimawzah an tlaih hna i bia an hal hna. Cu chung ah cun celh ti lo in palestinian paruk an nunnak a liam ve. Mah cu ruangah fak ngaiin sawisel le purhdah an i huahnak a tang ah ka tial.


Cu a tlaumi pathum an ruak an char hna ni ah Hamas kut a si, tiah an ruah caah atu hi prime minister zung in ral kan tho lai, timi bia a chuak. Kan lehrulh hrimhrim hna lai, a ti. Arannak in hi kong ah Israel cozah tonnak an ngei i Hamas cu an nam colh hna lai, an rak ti.

July 1. ah an ruak cu an vui hna. Ruak thlahtu thong tam ngai lakah mino tampi an i tel. Cu hna lakah prime minister Benjamin Netanyahu le president Shimon Peres zong an i tel. Bia zong an chim. "Ngaihchiatnak tuar a fahning ka nun nih a theih tuk. Mah nakin a fak le a harmi a um lo," tiah Netanyahu nih an ruak cung ah a chim.

Mah hi ruak thlah lio ah cun Hamas huatnak kong le teirulchamnak ding kong cu nizan i an ruak an char hna lio bantuk in an chim lo, tiah AFP nih a chimmi ABCnews nih a chim chin.

Teirulchamnak le nihin an thawngpang:
An ruak thlah ni ah teirulchamnak bia pakhat hmanh an chim lo nain a thaizing july 02. zan ah Israel nih Gaza leiah lamnai zuangmi rocket tam ngai an kah i an hriamnam le tanks zong Gaza ramri ah tamngai an tthial. Atu ningte in an peh zulh a si ahcun a luanci 2006- hrawng nak khan a fakdeuh kho mi a si tiah an ruah.

Rocket in an kah hna ruangah inn a kaang i palestine ngakchia Abu Khder cu meialh nih a kangh i a thi. Mah cu Israel ngakchia pathum an ruak an char hna nithum hnu ah a cangmi thil a si i Abu Khder ruak an hmuh tlawmpal ah Jerusalem nitlak lei i a ummi Israel pawl le palestine pawl lam cung an i vuak ruangah 60 hrawng an ihliam. Abu ruak an vui (nihin 4. july ah an vui) thaizing ah zeitindah Hamas nih a leh ve lai? A leh a si ahcun thisen tampi a luang sual lai, tiah phan a si ko.

Nihin Israel mino pawl social media ah ral an tukning:
Mah hi ka tialmi a rel khomi paoh nih cun Israel nan ttanh dih lai tiah ka ruah. Chinland Post i mah hi thawngpang an ttial lio ah Israel ttanh in Palestine huatnak le cihmih ding tiang in comment ttialmi nan um ko. Cu bantuk in anmah Israel mino pawl zong Arabs an huatnak cu an langhter ve.

Israel mino pawl nih a phunphun in an tialmi lakah cheukhat cu Haaretz.com ah le ynet ah rel khawh an si. "Revenge is the new feel-good summer hit in the Middle East," timi le "Hating Arabs is not racism, it's Values" timi te hna "Arab cung ah teirulcham usih" ti te hna anmah hmanthlak hmang in an tarmi an si. Israel ralkap mino deuh zong nih mah ti cun an hmanthlak cu meithal he an tar chih.

Vawleipi nih zeitindah a tlangtlak hna lai?
A lam tam tuk an kawl cang, ralpi pahnihnak a dih hnu in Arabs le Israel kong hi fak tuk in UN ah an ceih cang. Remnak le hnatlaknak catlap cung ah minsen tamial an rin ko cang. An dai hlei lo, i kum tin thawngca cung i an tialmi buainak tambik lakah Israel le Arabs kong hi ai tel. A chan sauh cang caah a linsa tuk lomi cu kan theih lomi a tam ngai.

Atu zong tlangtlak an hau. Zeitindah tlangtlak awk an si ti cu Pathian nihdah ti lo, minung nih an thei ti lai lo. Kap khatlei kha dirpi thlorh, asilole kap hnih ning in i din rih ko uh, ti dah lo zeidah an tuah khawh? Zeihmanh.

Israel mino a thimi pathum hna hi Hamas nih an thah hrim hna timi biafiang an thei nalo in atu bantuk in Hamas an kah colhmi hna cu Palestine an lung a fak ngaingai ve, kan that hna lo tiah an dir ve caah rocket in kah cu ralhrang bantuk ah an ruah kong an chim. Ngakchia pathum Gaza ramri i an ruak charmi hmang in Hamas kah colh cu Israel nih timhtuahnak a ngeih cia caah a si, an ti.

- Israel nih Hamas a puh colhmi hi cu lunghrin lo awk a ttha lo. Thawngpang a ngaimi paoh nih nan theihmi cu Israel nih a tlaumi mino pathum kawl lo in Hamas-hruaitu pawl kawlnak le tlaihnak ah an thilri le an caan le phaisa an hman timi hi a si, tiah Hamas aiawh biachimtu Sami Abu Zuhri nih a chim.

A nolh rih, hihi cu ralhrang ti lengmangmi terrorism a si, an mino pathum ruak vui hnu ah palestine 12 an thah hna, a ti. Israel nih rocket hmun 15 ah kah hna ruang i a thimi kong a chimmi a si i Israel leiin terrorism a si lo kong an chim ve.

- Kanmah mino a thimi le palestine mino a thimi kong ah hodah mi thattu a si timi kan hlat, i mah cu ning cun kan tuahmi thil a si. Kan mino a thattu cu kan theih hna nain an ruak kan char hnu i a thimi Arabs pawl thattu hi cu kan thei bak hna lo, tiah Israel ralkap leiin biachimtu pakhat nih a chim ve.

Netanyahu tlirhkhonhnak hi kan ttih hrimhrim lo, tiah Hamas hruaitu nih a chim chih. 

Israel nih hin Hamas/palestine he remnak minthut le biakam zeimawzah cu a buar. Mah cu a buar ruangah 2000 hnu an buai lengmangmi hi a si ve. Jerusalem nitlak lei Gaza-stripe ramri lei ah inn sak chap ti lo ding le ramri kauh ti lo ding in rak timi cu Israel nih a innsak a ngol lo. UN nih palestine cu cozah pakhat bantuk in a cohlanmi hna an si i mah cu kong zong ah Israel fakpi in a buai. Ralpi pahnihnak a dih hnu 1948 i UN/US, UK, Germany hna nih Israel an rak pek i an dirpi hna lio ah Arabs nih an rak cohlan hna lomi zeitin a si ti ruat ti lo in ramri an tthen piakmi hna cungah an i lungtling kho lo.

- Atu thil a cangmi hi Hamas thazang dernak ding le Gaza/jerusalem nitlak lei ummi palestine ramri detnak ding lam an kawlmi a si. Cu pinah hnatlaknak kan ngeihmi tete a thlite in awngkua vih i buar an duh caah a si tiah Hamas hruaitu nih a chim.

An kan tthihpheihmi ruangah kan ther hrimhrim lai lo, a ti.

Israel nih ralkap thazang liandeuh in Gaza leiah a tthial:
Tianzan ah Israel nih rocket in a kah hna lawng si lo in a ralkap le hriamnam pawl tamngaite Gaza-stripe ah a tthial hna. Nihin, cawnnili ni july 03 zanlei ah Israel ralkap nih an chimmi theih chinmi cu rocket voi 40 cu Gaza-stripe ah an kah, timi a si. Raltuknak vanlawng zong Gaza-stripe cung ah an zuanter.

Gaza-stripe leiin kan hnu thla hrawng ah rocket in Jerusaem lei an rak kah ve hna. Mah cu lio zong ah Israel nih a rak lehrulh bal. Asinain tutan ah Hamas nih Israel khua an kah lengmang mi kan tuar kho ti lo, tiah Israel ralkap nih an chim.

Mah hi kong ah Israel nih a ngol lai lo tiah an ruah caah vawleipi nih a tlangtlak zau lo a si ahcun Gaza-stripe cu a puak ko lai, tiah Hamas lei in an chim.

Bible thawknak in a rak buaimi miphun hna hi leidongh tiang an buai ko men lai, asiloah an buai a dih ni khi dek vawlei caan dih ni a si te lai.

Ref: NTB/NRK (hmanthlak hi thawngca ka relmi link ka pekmi chung in an si.)

Comments