MINUNG NUNNAK CAAH HMUHNING Vol.23 ah cun minung kan covo tete kong tlawmpal in hun i ruah tuah hna usih. Zeica tiah mi kip nih covo kan ngeih bantuk khin ṭuanvo rian zong kan ngei i, covo hmuh kan duh bantuk in kan ṭuanvo zong kan i lim cio ding a ṭha ngaimi an si. "Philip khengtlang vel in" timi biaphung hi Democracy hruainak a duhtu Kawlram Bu minung tampi lakah a nung ngaimi dirhmun in a um. Zeicatiah kan ram lengah democracy cawlcanghnak le duhnak langhter timi hi a tlawm hrimhrim ti lo. Ramchung ah chim a tlawm ti lo. Fakbik i zuamnak le chim cu kum 18 cung a hung kai cang. Kan covo caah chim hi cu a tam liangluang cang i, kan ṭuanvo leikap i lim hi cu a tlawm ngaingai rih khan in a um. Mipi covo caah duhnak langhter le tuanvo i lak hi ramleng khuasa hna zong nih "Philip khengtlang vel in" vel lawng hi si rih dawh ngai in a um.
Tulio ah ruah awk ngai in a um mi thil pakhat cu; Laimi kan pa Dr. Salai Tun Than kong hi a si. Micheu nih thiam kan coh i, micheu nih hruh kan coh khawh men. Anih hi Kawlram mifim lakah mifim pakhat a si ve bantuk in a luancia mi 2001 kum ah a mah lawng tein Kawlram mipi covo dik hmuhnak caah Rangon khuapi Town Hall hmai ah duhnak a langhter ngam mi pa a si. Ralkap Cozah nih an tleih an thlah hnu ah ram leng a hung chuak i, tutan June 19, 2006 ni ah Kawlram tlun ṭhan in Kawlram mipi covo caah ralkap cozah sin duhnak langhter ṭhan ding in timhnak a ngei. Phundang in, Philip khengtlang vel rian lawng hin kan ṭuanawk a si ti lo timi a langhter lengah, ram chung ah a herhmi va tuah taktak ding timhnak a ngei mi pa a si.
Dr. Salai Tun Than pumpak biahalnak an tuah tikah a chimmi bia hna hi ruah lo awk a ṭha lomi thil tampi aa tel. Tck; 1.Hero ṭuan na duh caah a si maw? 2. Nangmah lawng in mipi covo caah duhnak na langhtermi nih zeibantuk ṭhatnak dah a chuah pi khawh lai? tbt. biahalnak tampi cung ah Dr. Salai Tun Than nihcun, "Hero ṭuan ka duh caah a si lo!, keimah lawng duhnak langhtermi nih sullam a ngei kho dih fawn lai lo. Nain, Ramchung mipi, Kawlram mipi nih kan covo caah lungrual tein duhnak kan langhter khawh ahcun thil ṭha tampi a chuahpi hrim ko lai." ti hi a hmuh ning a si. Amah pumpak le chungkhar ṭhathnemnak caah va si sehlaw, mi ramdang ah dawr le dai tein um cu a hlawk saumau ko hnga nain, tantak mi Kawl mipi zonruah tikah ṭuan a herh tiah a ruah caah hi rian hi aa hung i thim cang.
Dr. Salai Tun Than nih Kawlram mipi nih mipi covo kan hmuh khawh i, puitling ram kan si khawhnak hnga caah mipi sinah bawmhnak pakhat te lawnglawng kan hal hna tiah a chim. Cucu; " Kawlram pumpi mipi nih zarte ni poh Innleng chuak hrimhrim loin, Innchung ah um dih ding" timi hi mipi sinah bawmhnak a hal duh mi cu a si. Mah ngei cia Innchung i, dai tein um ko timi hi mipi caah rian har a si lo i, sualphawt awk zong a um thiam lomi a si. Kawlram mipi ram pumpi in Innleng chuah hrimhrim loin, um taktak u sihlaw, chim khawh lomi thazang pakhat a hung si hrim ding a si ko timi hi vuleicung tuanbia ṭhenkhat nih a rak chim bal cang.
Relchih: ROHINGYA NIH MYANMAR THANCHONAK DONH
Dr. Salai Tun Than khuaruah ning hi hruh a coh mi kan um kho men nain, vulei cung tuanbia ah a um bal cang mi thil a si i, thazaang lianbik zong a rak si bal cang caah Kawlram mipi nih a hnu zulh khawh taktak ahcun kan ram cozah ca zongah siseh, mipi ca zongah siseh hlawknak tampi a chuahpi khomi a si ko. Zeicatiah South Africa ram mipi covo, phundang in minak pawl nih an covo hmuhnak caah duhnak an rak langhter lio ahhin; dai tein mipi nih duhnak rak langhter tikah sullam lianpi a hung ngei i, hnubik ah cun minung thleidannak um lomi cozah hruainak chungah an hung um khawhnak a si.
Africa minak pawl nih duhnak an langhter ning phunphun a rak um i, hmual a ngeibikmi duhnak an rak langhter mi cu; "1.) Minak le Mingo thleidannak a duh lomi paohpaoh nih rian cu kan ṭuan cio ko hmanh ah kan hmuh mi phaisa in mirang le cozah dawr or company paoh ah zeibantuk thil hmanh kan caw lai lo. 2.) Cu ni... thawk in cu.... ni kar pakhat hmanh leng kan chuak lai lo." timi hna hi cozah hruaitu hna le mirum mifim hna thinlung a rak khenh taktak mi cu a si. Hi thil an tuah ruangah sual phawt thiam an si lo. Nain khuapi chung hna ah minak le basic rian tete a tuanmi sifak pawl pakhat hmanh an hmuh hna lo tikah thlalau ngai in an hung um i, company lian pipi le mirum tampi an rian a hung thi ziah mah colh. An zuar mi thil a caw ṭawntu hna nih an rian lawng an ṭuanpiak hna i, an sin thil pakhat hmanh an cawk lo lengah aa chawk vak mi an hmu ti hna lo tikah..........
An ram i cozah nih aa bochan mi mirum, mifim, mithiam dihlak nih minak le sifak kha an komh, an lem cang hna. Minak pawl nihcun, "Kan ram i minung thleidannak pi a dih lo ahcun kan nih cu hihi kan si a hau ko nan zaang a kan fak lo maw?" timi lei khin an ti leh lam hna tikah mirum le mifim tampi cu mipi lei ah an hung ṭang ve cang i, cozah chung lila ah, cu tuah sernak nih khua fakpi in a ruahter hna. South Africa ram ahhin Mingo le Minak thleidannak a fah tuk lio ahhin Nelson Mandela cu 1962 ah rianhar tuanding he thawng an thlak. Minak hruaitu tampi thawngchungah an rak um. Hi thil hna hi minak mipi lungrualnak a cunglei tuah sernak hna nih rian a ṭuan i, 1990 kum ah Nelson Mandela le Minak hruaitu tampi an hung luat. 1991 kum ah Nelson Mandela cu African National Congress ah President ah thim a hung si i, South Africa ram ah mipi nih an duh mi covo cu lawm tein an co khawh.
Minung kan nunnak ah kan covo dik pawl co khawhnak nawl um loin, chimpit van sang kan um lio ahhin, cu kan covo hmuh khawhnak caah rianṭuan ding ṭuanvo tampi a um ṭheo. Mipi nih ṭuanvo ṭuan taktak loin, Philip khengtlang vel in vel dih ngawt a si ahcun mipi covo hmuh cu a har ngaingai ko lai.
Tulio kan ram cozah nihhin mipi kan covo dik pawl zong a pek khawh i, mipi zong nih kan ram caah a herh mi ṭuanvo kan ngeihmi tete rian kan i lim a ṭha ngaimi a si. Vuleicung miphun dang le ramdang i bochan le an sin ah bawmh hal peng in vaa dawr nih khin miphun ram ah mipi kan covo dik a chuahpi khawh ding hi thil har le caan heu ngaingai a si kho ve. Kan thingram kan vulei kan si ning tein mipi nih mipi kan covo dik caah, daihnak lam in dothlennak a tuahtu mipi thawng in mipi covo cu a chuak lai i, ram mi minung nunnak a hung tluang ding khi a si.
Foto: www.devp.org
----------------------
Note: "Minung Nunnak Caah Hmuhning" timi cabia hi Salai Netshine nih 2004-2007 hrawng tiang e-group pawl ah Vol. 1 in Vol. 27 tiang a rak ṭial. Cu chung in Vol.23nk hi nihin kan miphun nih fakpi in ruah ṭhan a herh tiah a ṭialning tein hon thlah ṭhanmi a si. Keimah pomning le kalpimi capar a si lo.
Comments
Post a Comment