Alexander Dumas timi cattial thiampa nih a rak ttialmi "The man with the Iron Mask" cu a min a thang ngaingai i Movie zong an thlak. Kan hmet lio ah ka rak zoh bal nain ka rak i fian lo caah a cauk rel lo in Leonardo DiCaprio telnak Movie cu ka zoh tthan i ka lung a lut ngai, a taktak a si hnga maw? Tuanbia ah a um takmi a si hnga maw? ti ka ruat i ka Google colh.
 |
| 1789 ah an rak printmi a si i a suaitu nih a mitthlam in a ruahmi a suaimi a si. :wikipedia |
Thir in a hmai an rak huh dihmi thongtla pakhat cu a luancia 1660 kum hrawng ah France ram ah a rak um taktak. 1669 kum ah Pignerol timi thonginn ah a hmai thir in huh cia in a rak phan i, cu lio i France siangpahrang Ludvig 14. nih amah pumpak nawlpeknak in rak tlaihmi pa a si ti dah lo cu zeiruang ahdah a tlaih i thong a thlak timi nihin tiang an hngal lo.
Siangpahrang Ludvig 14. nih thong congtu kha amah bak nih kal hnawh in an tlaihmi pa conghhramh dingning kong a rak chimh; "Zei bantuk bia a chim zong ah, a bia na ngai lai lo. Thil pakhat khat, a si tawn lo ning in tuah ai timh, asiloah a tuah ahcun thah ding in na tlirhkhonh lai," ti a si.
Thonginn chung i an khumhmi pa hi a min cu Eustache Dauger, tiah theih a si. Mi dang he si lo in, amah lawng thonginn dal pakhat chung ah an chiah, i thong congtu pa lawng nih rawl pek nak nawl a ngei. Ni khat ah voikhat lawng rawl an rak pek.
A ni in a kum a rauh tikah thongtla pa kong cu biathli a chuak. France ram ah ceih an an rak thawk. Thongtla nih zeica ahdah thir in tuahmi hmai in a hmai aa huh peng hnga? Zeibantuk sualnakdah a tuah i thih tiang thongthlak ding in siangpahrang pa nih nawl a chuah? Mah lio siangpahrang cu nawl an ngeih tuk ko ttung aziah a thah ko hnga lo? Ahodah a si hnga?
Thonginn chung ah kum 34 a um hnu 1703 ah a thi. A thaizing ah a ruak cu an vui colh, i a ngeihchiah vialte zong mei in an khangh hna. Atu cu a thihnak kum 300 a hong si cang, nain mi tampi nih Ludvig 14. nih thong a rak thlakmi pa kong cu an chim rih, hngalh an duh rih.
Cattial thiam le tuanbia hngal Voltaire nih a rak chimmi cu Ludvig 14. nih a unau taktak a si lomi pa a rak ngei i cu pa cu thongtla pa Eustache Dauger hi a si. "Unau taktak a si lomi" a ti tikah hin zei a ti duhnak hngalg a si lo nain tuanbia thiam hna nih an chim khawhmi cu Dauger hi Ludvigs chuahpi faphir a si lai, mah cu a si lo hmanh ah hringtu a pa a si lai, ti hi a si. Tuanbia thiam tampi nih anmah chan he itlak in an chim cio nain hi bak a si timi biafehnak an tuah kho lo.
Dauger, Ludvig min pek chom zong a si kho, a thih hnu 1800 kum in cun thong a rak tlaknak hmun ah Italy mifim pakhat cu hi thonginn ah an rak khumh ve i a hmai an hup lo, caan sau nung lo in a rak thi. Asinain anih cu Ludvig a hlen caah a si ti ah a ruang an rak theih colh. Cu hnu ah anmah chan i mifim pahnih zong an rak chiah bal hna, nain a ruang ttha tein theih an si.
Thir in a hmai huh dihmi thongtla pa hi a thih hnu i mifim le mirum pawl thong an thlak hna lio an zohkhenh hna bantuk si lo in chia deuh in an rak zoh, an rak tuahto tikah Siangpahrang chung (amah unau/ a pa) an si lai lo, i a mifim pawl zong an si lai lo, tiah tuanbia thiam hna nih an ruah. Asinain siangpahrang inn ah a siloah sinah rian a ttuan i a theihmi (siangpahrang sining/thil tuahmi maw?) tam tuk caah siangpahrang nih a tlaihtermi hna a si kho, tiah an purhdah.
Cu ti a si ahcun Ludvig 14. nih a zumhmi, a biapi tukmi a thli in tuahmi thil pakhat khat a theitu sal/rianttuantu a si. Ruah lopi in a ruang pakhat khat ruang ah bia a puang ding a si caah midang he i cawh lo ding in le aho si hngalh khawh lo ding in a dang tein thong a rak thlak hi a si lai, tiah an zumh.
Alexander Dumas nih "The Man with the Iron Mask" tiah Novel a rak ttial hnu in hi pa kong cu a lar chinchin. Cu tuanbia cu 1847-50 tiang tadinca ah a pehpeh in a rak ttial, i thongtla pa hi Ludvig chuahpi faphir in a rak ttial. The Three Musketeers nih an rak chanh i amah tu kha siangpahrang an ttuanter i Ludvig tu kha thir in a hmai an huh i thong an thlak, ti a si.
Comments
Post a Comment