Iran le Saudi-Arabia nih USA An I Cuh

Islam cu an si nain Shia le Sunni in aa dangmi Saudi-arabia le Iran. Map: Wikipedia

(January 7, ah ka rak ttialmi a si.): Kum thar chung kan luhnak ah vawleicung thawngpang cahmai a chilhtu zong a si i 2016 chung ah ramkiptel (international) thawngpang ah hmai a suang ding cu nichuah laifang (middle east) hi an si. Hi hna an buainak kong rel le theih hi a vuaimi zong nan um cang kho men nain kum thar cu Saudi-Arabia cozah nih thongtla minung 47 thahnak in a rak don tikah daih lei cu a panh lai lo. Hi an thahmi hna lakah Iran an tamdeuh i Shia-muslim a simi Nimr Al-Nimr, cozah dohtu (opposition) tiah a min thang ngaimi aa tel. Mah cu nih cun Shia-muslim pawl thin a phawh. Teheran i Saudi-Arabia Embassy ah thinhung ngai in duhnak an langhter. Cu ruang ah Sunni-muslim ram a simi Saudi-Arabia nih Shia-muslim ram a simi Iran he cozah kar pehtlaihnak a chah colh.

Anmah Islam ahhin zumhning asiloah kalpi ning a biapi in phun hnih an ngei i Sunni le Shia an si. An tuanbia ah hi kalning phun hnih ruangah hin ral an tho, an i rem lo i nihin tiang an lakah i dannak lianbik i an langhtermi a si. IS zong hi Sunni-muslim zumhnak a kalpimi an si i Iran le Saudi kar buainak zong ah bia tampi a chim cang (IS ralhrang timi cauk a chuah tikah tlingdeuh in relte khawh a si lai.). Asinain tutan i Saudi-Arabia le Iran ertaunak hi biaknak zumhning idan ruang lawngte ah a si lo. Hi ram hnih kar buainak cu kan hnu thla zeimawzah chung a hong fak ngai, a hleiin IS biatak tein an langh hnu in a si. Cu i a hon biapi deuh rihmi cu USA kong hi a si.

Iran le Saudi-Arabia cu Arab ram pawl asiloah nichuah laifang ah a tthawngbik si an i zuam lengmang i vawleicung i a tthawngbik ram USA hawi tthabik, asiloah chawleh rianttuan tti ding an i zuam. USA president R. Nixon chan ah an ram hnih nih ttha tein hi kong cu daihnak he kalpi ding in a rak forh hna. Cu tikah Iran hruaitu le Saudi siangpahrang nih zumhnak an i dannak cu chia ta in aa ruang in rianttuan tti ding an hna a rak tla. Asinain ttuan hram an domh manh lo, kap hnih cozah nih an i zumh veve lo pinah nichuah laifang ah nawlngeihtu si kha an i duh veve tthan.

Iran cu 1970 ah ram chung ral (revolotion) a chuak i USA hawi tthabik a rak simi Emperor (Shah) an thlak. Iran khualipi Teheran i USA Embassy zong an tlaih hna caah Iran le USA pehtlaihnak cu a rak cat. Cu nih Iran cu USA nih biapi ah a chiahmi catlap chung in a hnawh i ram tthangcho ah aa chuah thai ti lo. Ni kum le tu kum zong ah an ceih tuk dingmi Iran-nuclear kong ahdah ti lo Iran cu international ramkhel tiluan ah mithmai a hmuh lonak a hong sau. Atu i USA nih mithmai a hon pek tikah Saudi-Arabia cu aa lawm kho hrimhrim lo i voi tam ngai hi Iran-nuclear hnatlaknak cu a sawisel i USA le EU cu ralrin a pek hna.

Saudi-Arabia hi vawleicung ram rumbik hna lakah aa tel i zinan hin an rumnak cu a si bik. USA nih Iran a hlawt hnu cu Saudi komh hi aa hlawknak a si caah nihin tiang a komh. Asinain Saudi-Arabia hi USA nih a huat tukmi ralhrang (terrorist) a bawmbiktu a si. Saudi-Arabia cu Sunni-muslim an si bantuk in atu Iraq le Syria ah a lor tukmi Islamic State a dirhtu pawl kong ah daite in a um i a thlite in a bawmtu a si. A fiangbikmi pakhat cu USA nih IS kah ding in a sawm hna lio ah Saudi-Arabia hi an i tello ti khawh a si i Iran nih cun a si khawh chung in a bawmh, i a hleiin Iraq cozah he zong an i bawm. Mah hi hlan tein nu a namneh tukmi, mithah (death sentence) a tambikmi le nihin ah democracy a huabik asiloah democracy he aa ralkahbik mi Saudi hi USA nih a mawhchiat ballo, a sawi ballo i ralhrang kong ah Saudi sinah bia tampi a chim ngam lo tiah USA cu fakpi in an sawisel.

Nuclear hnatlaknak kong ah siseh, IS donak ah Iran cu hmai a hong fong i USA nih mithmai a pek ngai cang. Khatlei in a rum tukmi Saudi he i unh le i huat ding a duh lo caah USA nih hi hna pahnih kar buainak ahhin khat lei lawng ah ke hnih in dir lo in ke khat veve in dir aa timmi a hong lo cang. Pakhat a ummi cu Iran a hua ngaitu Israel hi tlawmte cu bia a chim kho ve, i USA nihhin Iran hi ramkhel kong in a komh tikah zeidah a hlawk lai? Ramdang he pehtlai in ramkhel rian an ttuannak ah USA nih a miak lo ding a ttuan bal ttung lo, a si lo maw? (Kan hnu zarh ah Iran cu Nuclear kong ah International phung a tlinh tiin an cohlan cang i ramkipfonh bu hna lakah Saudi-arabia nakin mithmai a hmu deuh.)

Hi ram hnih kar buainak hi Syria kong ah aa hngat fawn. Syria buainak cu UNSC nih kan tlangtlak lai tiah lungtlinnak an ngei cang nain Iran le Saudi-Arabia nih anmah le ttanhmi veve Sunni le Shia kha an ttanh peng rih hna. Cu lio ah Jemen cu ramchung ral a dai lo i Iran ttanhtu hna nih cozah tlaih an i zuam cuahmah. Jemen kong belte ahhin USA nih Saudi-Arabia a ttanhnak tete a langhter pah lengmang. A bia lawng a si rih, a ralkap le kuanfang cu a tlakter rih lo.

USA nih a miak a hmuhnak ding kha aa tlaihmi ramkhel pawlasi a si ko i nichuah laifang i a tthawngbik timi ram pawl an i ertau le an buainak hi caan ttha ah aa hman khawh bantuk in lufak in daihnak ding lamkaltu rian zong aa tlaihchih lengmang. Nichuah laifang buainak cu nawlngeihnak i cuh hi a si bik ko. Sihmanhsehlaw, Iran le Saudi nih USA he tthawng deuh in chawleh rian ttuantti le hawi ttha si an duh veve lio ah USA nih an i sehnak cu caan ttha a hman zia aa thiam caah an bawi bantuk in a tlangtlak hna.

https://teirialcatialtu.blogspot.com/2016/09/mi-ram-tazacuainak-phung-sermi-kong-ah.html
USA Nih Saudi Arabia Tazacuai A Cuai Tak Lai Maw?

Comments