Tu zarh thawk ah Tuluk nih South China Sea hi keimah ta a si, a dang cu nan i thlak kho lo ti khawh nakding caah a ralkap tor in a kuat. Cuka rili hmun aa cuh i nawlngeihnak ngeih a duh vemi pawl kha sawisel le i kilvennak ca a chuah. Aruang cu mahhi hmun hrawng hi a dang Asia ram nga nih an i cuh ve i USA nih a ram caah Pacific Ocean cu a mit-thit caah Iraq le Afghanistan hnu cun nichuahlei ahhin ai chawk te lai tiah rak ruah a si bantuk in atu hi ai cuh ve.
Philippines nih Tuluk a ripawt tikah hin Tuluk nih mah hi rili ah tikulh panga a ser cuahmahmi (rili kha vawlei a chilh) hmanthlak a langhter chih. Cucu Tuluk nih kanmah ta a si an ti, an sermi a si fawn. Mah tikah aa cuh vemi ram nga cu an lau. USA zong a ttawk a zaa, a kut a thak i a lei a phak, Tuluk nih pei a ka hui khanh dih lai hi ti a ruah ah aa hngilh kho ti lai ka zum lo.
 |
| Tuluk nih vanlawng ttumnak caah vawlei a chilhmi rili. Reuters |
USA nih raltuknak vanlawng atu le tu in cuka hmun hrawng ah a zuanter tikah Tuluk cu a aipuang. US ralkap nih South China Sea ah ningcang lo le ralring lo in ralkap training le cawlcanghnak a tuah tiah a sawisel. - Zarh hnih hmanh a rau rih lomi ah khan Vietnam nih Tuluk seh-zung-company cu an rak nam/kah hna. Aruang cu Vietnam nih nawl a ngeihnak hmun ah Tuluk nih Zinan a kawl caah a si. Cucaah atu hi a daih a har ngai.
Zeicaahdah mah hi an i cuh? Atu lawng hi an i cuh cu a si lo, tuanpi in South China Sea cu an rak i cuh cang hna nain a rak lang taktak lo, i 1988 kha biatak ngaiin Vietnam le Tuluk nih i cuhnak an rak onh a si. Sihmanhsehlaw, fimthiamnak a sandeuh cang caah le a hleiin Tuluk cu hriamnam le chawva in a tthawn tuk cang caah atu bantuk in hi rili ah vawlei chilh in tikulh a ser ngam hi a si.
Mah cu ti vawlei chilh a ngamhnak a ruang cu rili chuak mansung, nga le zeidang thilri pin ah Zinan le Gas tampi a um tiah an zumh caah a si. Kuwait i zinan an rak dawpmi nak khan a tamdeuh lai tiah an ruah pinah Gas hrim cu a hlei in tam lai tiah an ruah. Mah cucu South China Sea a kulhtu ram pawl nih tinco ve an duh i an co tawk kha an ngen ve cio. Asinain US tu hi cu hlan bantuk in amah a hlawk nakding a simi le a duhbikmi zinan kong ah thlaak aa timh hi a si (zeidang ram buainak Syria ram a ciam, North Korea khi dirhmun a si hnu ah "thli" lawng a thlah i a duhmi le a miak ding a hmuh ahcun raltuk ding "redi" a si).
Vietnam le Philippines nih an rili le international chawlehnak chuak zinan pawl cu an ngen. An ram rili tlanghrawng zinan kong tiang in Tuluk nih hui dih cu aa tim cuahmah fawn i a herh ahcun ralkap thazang hmang in hi a man tamtuk mi South China Sea cu kilven ding in vawleipi theih in USA le hi ram nga hna mit chung ah these an cheh hnawh hna "Holh hlah u".
USA nih Zinan dawp a duh kan ti cuahmah buin zeimaw caan khat chung caah hin US hi South East Asia ram pawl caah chanhtu (paracet) a si ve. Nihin tiang Tuluk nih Pacific Ocean i a ummi Ngapi khi a thinhun ter taktak a duh rih lo. Ngapi US nih hi rili i cuhnak kong ah aa thlak ding a duh hrimhrim lo caah caan rem a rak kawl lengmang. Asinain atu cu chawva le ralkap thazang in a dirngam pinah atu i a tuah lo cun USA nih a chuh ding a fian caah aa biatak cang hi a si lai, a ralaimi ni le thla chung ah fak ngaiin a buai khomi dirhmun an phan cang hna.
Taiwan president nih cun daihnak ser ding le hi rili chuak thilri hi i tthenphawt ding in fakpi in ai zuam kong Reuters ah a chimmi an tial. Asinain Tuluk nih i tthenphawt cu a duh naisai lo.
Foto: AP, Rueters, Bing
Cc: DB, wikipedia
Comments
Post a Comment