- Kan vawleipi hi atu ning hin kan kaltak caah kan ngaithiam u, tiah tulio youtube le facebook ah a laar tukmi Prince Ea nih a chim i a chimmi ka van ttial dih hlan ah nai Kawlram ka tlun lio ka hmuhning le zeidang tlawmpal ka van tial. Zeiruangah ka ttial ti hngalh na duh lo cun tang ah va ttum.
Kan hnu November 2014 ah USA president B. Obama le Tuluk president Xi Jinping nih CO2 kan thlahmi kan tthumh lai tiah vawleipi theih in an rak chim tikah mi tampi an i lawm. 2014 i leicung ah ram tthawngbik timi hna sin in tthawngpang tthabik theihmi a si ti khawh a si. Asinain Tuluk nih tu hnu kum 2030 hrawng lo in thawk te ding phun a si i cu hlan poahpaoh cu atu ning nawn hin CO2 cu a chuah rih hnik tinak a si. Cu ve bantuk in leicung ah CO2 thlah tambik a simi USA nih 2025 chung ah 28% tthum kan i zuam lai, ti lawng a si ve.
Thantlang peng hrawng hi Kawlram vuancichoh pakhat nih 2014 i a tlawn lio ah Kawlram ah a hninghno bik le a hring bik a si ko lai, tiah a ti, an ti. 2002 kum tiang i mah tluk thing kan hau le ram kan khangh kha zeitindah a si khawh hnga, ti ka rak ruat. December 2014 ah Lairam ka rak tlawng i ka ruahning nakin a rak hninghno, i khua le ram aa dawh liote a si. A hleiin Thantlang ram le a hei langmi khua pawl an hrin ning hmuh tikah lawmh a um tuk. Norway tthal caan bantuk a si, i lam an cawhnak vawlei sen he fingtlang zoh a co taktak. Mah hi kum nga hrawng chung te ah aa thlengmi a si, tiah Thantlang i khuabawi hlun pakhat nih a ka chimh.
Hlan bantuk in lo an thlo ti lo. Khuapi pakhat ah lothlawh in chungkhar a cawm kho lo ti an von i fiang. Hlan bantuk in thingtih in rawl a chummi an hong zor deuhdeuh, Gas le electric hman khawh an i zuam. Cun a dang a dih a harmi lungmeihol bantuk thing pakhat an hman ti a si. Khuasik thla a si rih caah maw a si hnga, khuakam Lahva le Buva zong a cu hlan kum 15 bantuk kha a si rih. An rak chim ning ah reu tuk awk a si cang nain, thingram an hring, hlan bantuk in hau le duah an si ti lo hnu kum 5 chung hrawngte ah mah tluk in hin dinti le tiva ti kong ah aa dannak kan hmuh.
Thingkung nih zeidah a tuah khawh timi cu carel le cacawng paoh nih nan hngalh. Cu ti a si ahcun vawleicung khuacaan aa thlenning le ni khat hnu ni khat, kum khat hnu kum khat in kanmah chan hrimhrim ah a linh chin lengmang ning le khuati aa thlenning hi minung nih kan hrawhmi a si ko timi cu nan cohlan khawh lai tiah zumhnak ka ngei.
Tu kum chung ah UN le nitlak ram pawl nih an i buaibik bik ding pathum ah aa telmi cu Khuacaan (ClimateChange) kong hi a si lai. Cun 2016 USA election zong ah president aa cuhmi hna le American mipi nih biapi ah an chiah te lai tiah ruahmi cu Khuacaan kong le CO2 zorternak kong hi a si lai.
Khah! Prince Ea, asiloah Richard Williams cu ziah mah tluk hin an theih i khuacaan kong ah zeidah a chim timi zoh cang hna usih. Video a tuahmi hi Youtube i a thlah tlawmpal ah million 30 hrawng zoh a tong i Facebook ah 800000 leng "Share" a tong.
Williams nih kanmah hna chan a dih i hmailei i hi vawlei ah a rak um ding hna sinah a chimmi lakah tlawmpal te Laiholh in zoh u sih:
1. Kan vawleipi hi atu ning hin kan kaltak caah kan ngaithiam u. (Sorry=ngaihthiam si ko seh)
2. Kanmah kong ah kan rak buai tuk, kanmah zawn lawng kan i ruah caah kan ngaithiam u.
3. Phaisa tampi hmuhnak ding ah thingkung kan hau, ram kan duah caah kan ngaithiam u.
4. Antarctica horha a luang (tit) cuahmah mi kong nakin IS hi kan ruah tuk hna caah kan ngaithiam u.
5. Rili ah tilio awk ttha ti lo in hnawm-hne kan khahter caah kan ngaithiam u.
6. Minung tthanchonak le hlawknak lawng kan rak ruah caah kan ngaithiam u.
7. Thaizing kong nakin a hladeuh mi ni le kum kong kan ruah khawh lo caah kan ngaithiam u.
"Kan ngeihmi hi a rawh/tlau hnu hlan cu zeidah a si ti kan rak hngal lo," tiah Williams nih a ralaimi minung hna sinah a chim.
2000 kum tiang ah Amazon timi thlanglei America cu kum thong tampi a hlunmi tupi an rak si nain 2005 hnu in nitin cu certual kauhkauh in hmun li-nga lengmang an kongh (thin an hau). Cucaah 2014 kha biatak tuk in an rak buai i ram ngeitu nih thing fir pawl zong tam lak an rak tlaih, an rak thah hna.
Africa ah USA/ENGLAND nih Diamond le zeidang leichuak thilri an fir lio ah Tuluk nih an thingram le an saram fir khawh aa zuam. Tuluk nih lam kan ser piak hna a ti i kum khat an nguh lo, thingkung tu tamtuk a hau piak hna. Cu thing vialte zong cu Tuluk ah a tlunpi rih. Kan hnu ah Tuluk nih Vuiho a zaza in an fir ti a si ko khah.
Thantlang hrawng a hrin tukmi a ttha tuk, mah tining te a si cun a rauh hlan ah tiva ti an luang tthan lai, cirh a pawt lai, saram an kir lai. Tidin a fawideuh lai, i tilak zong a fawi lai. Thing inn dawhdawh sak khawhnak ding ah lam thar a si lai, runven kan thiam deuh lai caah cu hlan bantuk hau sawh le hman sawh a si lo ahcun kan miphun caah a tthahnemmi Pathian pekmi a si ko. Sihmanhsehlaw, kan politisian, ram chung minung lungput a tthat lo le ram kan dawt lo a si ahcun hi vialte hi Africa bantuk in kan sung dih lai. Tuluk nih kan ram i thing phun tthattha khi a mit thit tukmi Kawl nih an theih ko.
Thli thiang dawp hna usih. Ti thiang ding hna u sih. Kan ram daw u sih, kan vawlei daw u sih ti hi keimah zong nih fakpi in ka dirpimi a si i minung nih kan hrawhmi a si ko ti zong ka dirpi.
Mah hi carel kho paoh nih rel in thei ve hna seh ti na siaherh ahcun kua chin ve hna tiah kan sawm.
Youtute a zoh dih lomi nih Williams chimmi van zoh usih:
Comments
Post a Comment