Iteinak (Self Control)

Self Control timi hi mah le mah i uk tiin cheukhat nih an leh lai, nain hika hin cun "iteinak" tiin ka hman. Iteinak timi cu mi pakhat i thil ti khawhnak, khuaruahnak, lungchuak, or-duh le mi dang va mawhchiat asiloah mi dang va thangtthatnak hna a uk khotu khi a si tiah a van sau tuk lai, nain a simi si ko. A dang pakhat cu minung hawi he pehtlaihnak ah negative a chuahter khomi thinhunnak, aipuannak iteinak caah a si lo hmanhah kan itimhmi hmun phak khawhnak ding caah iteinak cu a biapi tukmi a si. 

Iteinak - SelfControl biafang ka ruah caan ah lungsau le thinfual ah khin ka rak tla tawn. Mah cu a si lo. Tu zanlei cu bus cung ah Google ka on i Self-Control timi biafang hi ka kawl. Second 0,37 chungte ah billion 2 leng SelfControl kong a hmuh ai. Mah cu lakah cun a cungbik ah youtube i an chiahmi Self Control timi hla 1980 chan ah Laura Branigan nih a sakmi ka hmuh i ka ngaih colh. Hla a ngai tukmi ka si lo nain ka naule le kan khua mino cheukhat nih lungthawh ah a vuapvap in an sak tawnmi khi ka hnathlam ah a taang ko. 

Van ngai pah te hmanh: a hla bia nih zeidah a chim? 

Nai hrawng cu ka stress (i hneknak in ka khat ka hnga maw) tuk i ka aipuan fawi ngai. Hawi he ummi ka si tikah i sum a herh lengmang. Si! Tu zarh cu mah hi iteinak biafang hi kawl tuah ning, ralrinnak ipe ning law cawng tuah ning ka ti. Zei thil hmanh khi tuah hrimhrim ding ti ka ngei bal lo, atu hi voi khatnak a si. Cutin hi biafang kawl cu ka von thawk.

Tahchunnak tlawmpal ka von langhter lai i mi cheukhat caah cun zeipipa a si lo kho men, nain thazang chuah in izuam ngaingai a haumi cu a si. 

Keimah hi siangngakchia ka si i a phuphu in rianttuan caan kan ngei, ca zoh tti caan kan ngei. Cu tikah kan hawile chung in eidin le a thlumal ai ken i hawi zong a pemi an um tawn. Kan hawi nu pakhat hi chocolate, mutthai phun, chips tibantuk pawl thlen in ai ken peng. An siang ngai fawn tikah hei purh duak lo ding iteinak ngeih khawh ding hi a herh ngaingai (thau na ttih caah a si kho, silole kam/ha ttawl hnawmh na duh lo caah a si kho, a ruang dang um kho rih).

Party! Zu lo in cun party tuah khawh a si lo, ti usih law nan ka el lai. Asinain zu aa tellonak cu party an ti tuk lem lo, a caan le a hmun khin hei tuak ko usih. Mino, rianttuan le sianginn kai nih dinh caan nizarh pawl hi a bubu in iton i nuamhnak/party tuah a si. I tel peng awk a ttha lo nain zarhtin tiawk in an tuah caah thla khat ah voikhat lawng ka kal lai, kai tel lai tibantuk in biakhianak ngeih a hau lengmang. Cu zong cu mah le mah itei khawhnak a um herh. - Cu party i kan kal tikah zong ah zu ding lo rumro in um nakin cun kal lo lawlaw a tthat caah ihawikomhnak ah cun kan din ttheo tawn. Biahalnak a ummi cu, tlawm maw ka din lai tam? Iteinak ngeih khawh ding hi zuamnak ngeih a hau. 

A dang tahchunnak pakhat cu kuak a zu tukmi, ni khat ah fung 20 leng lengmang a rak zumi ka hawipa a um. Kuak lawng si lo, zu zong "a-ta-ma" ti awk deng in a ding. A piang thar i kuak le zu hlawt a duh. Pianthar bak in zeipaoh i thlen a si lo tikah mah pumpak nih i zuam i thlen a hau. Cu ti a lem tuk cangmi kuakzuk hlawt khawhnak ding le a duh tukmi zu din ti lonak ding ah caan tampi le rian tampi a rak dih lawng si lo in iteinak ngeih khawh ding faktuk in a rak i zuam. 

Keimah ca i - iteinak kong ah zuam ka duhmi le cawn ka duhmi cu isum nun (aipuannak: hawi he ummi ka si tikah kan duhmi ai khat lo, kan tuahmi ai khat hna lo i a caan ah cun hawi mithmai a zoh bak lomi le hawi nih zeitin an ruah ve ti a tuak lomi an um tawn tikah; phundang in chim ah cun mi zei a rel bak lomi, van i caak a fawite), games i celh lo ding, a si khawh chung in internet hman lo ding, a thau le thlumal ei hrial ding (gym ah eksiksai le ka tuah ttung lo le tiah.) hi a si. Ni khat ah suimilam cuzah ca zoh ding? Hi ti ka cawnmi hi keimah sining, thinlung le thlarau he ai pehtlai dih. Kan pum chung thilri vialte hi amah lawng silo in pehtlaihnak an rak ngei dih ti zong hi itei-khawhnak kan cawn tikah a kan cawnpiak chih. 

A donghnak ah Laura nih a sakmi SelfControl i a hlabia pakhat cu "You take my SelfControl" ti a si. Na ruahnak, na duhnak, nai tinhmi le thil ti khawhnak hna itei khawh lo ahcun cu na ngeihmi iteinak cu a uktu an rak um cang. Nangmah na si ti lo. Thil ti khawhnak (power/tthawnnak) na ngeihmi zong na tei lo le na uk khawh lo ahcun nangmah nih na tuah le na ti khawhmi a si men lai lo? Na ruat bal mw?

Mangttha tuk hna ulaw, innrin ni hmang nuam hna u.

Foto: J. Mason/onlinecareertips.com