Leicung I Ram Mak 10 & Ram Maklo 10

Good morning and Good Night, ti nan hau :) 
Cawnninganni lawng a si rih nain rinni (weekend) ka caah aa thawk cang. Nai hrawng cu ka mitkuh a hrio ngai, zinglei paruk hin cun kaa hlauh in ka zoh hmasabikmi cu Facebook a si. Thla hna cam hmasa awk, cun hmai hna i phiah i ti hna din hnu ah ca rel ding a si nain Facebook ttheo cu ka kau. Ka ihkar comment-in a rak i phomhmi zong an um, ruahning pinah a hnu cun pumpak sining iti tiang a chuakmi khi zingtho in rel cu a caan cun "unlucky day" a si lai ti awk in thawh ngam lo awk in a um. Zahan kha 9/11 a si i US um Laimi nih an cu kong an ttial ciomi le zeimaw ielnak a rak um tak, nain Victor Biak Lian nih "Ka philh kho lo 9/11" tiin a ttialmi rel cu a thaw ngai. Novel ttial ka hauh te tuah lai, ti ka lung a chuak.

Ka bia saupah, nain van chim rih ko ning law mu, Salai C. Alexander nih ka cauk "Duhnak Ramvai" cuanhnak (review) a ttial i mah cu ka cauk a rel cangmi he a rel rih lomi he nan rel awk ah ka duh ngai. Amah hi biaknak cauk tampi a letmi a si pinah caholh (literature) a huam i a relmi a si caah a reltu a kan tthathnempi lai tiah ka zumh. - Tu zing ka thawh in leicung i fimcawnnak, rumnak le zeidang thazang i a tthawng le a der timi ram pawl naite i an thanhmi ka rel i mah cu theihtlei ah ka von ttial hna lai.



Vawleicung Ram Mak 10 & Maklo 10

Leicung i ram mak le maklo 10, ka ti nain an maknak le mak lonak zawn aa dang lai i cu zawnka cio zong ah cun an itel lonak a um lai. Tahchunnak ah leicung i sipuaizi tthabik ram pahra ah Switzerland aa tel nain cathiam tambik ram ah aa tel lo. Cucu leicung ah a tlamtlingmi a um lo a langhnak pakhat in kan ruah lai. Careltu caah theihtlei a si lai, hei theih ve awk a ttha ti ka ruah caah a si i ka phak khawh vialte ka van banhmi a si lai. 

Leicung Ah Catang Sang Phan Tambik Cu Russian Federation: 
Naite i Organization for Co-operation and Development (OECD) nih a chimning ah Russia hi catang sang (higher education) kai tambik an si i cathiam tambiknak ram a si, tiah WallStreet nih a ttial. 2012 ah khan Russia miphun upa cheuhnih ah cheukhat uak hi higher education kaimi an rak si. USA he tahchun ah a tam ngaimi a si i OECD nih an theihmi ram vialte lakah catang sang tambik an si. Tuluk ram hi mirangca cawng an tam, leicung sianginn ttha ah an karh nain upa catang sang a phanmi a tlawmlei ah an tla.

Australia hi catang sang kai man a tambiknak a si. Russia cu top-10 catang sang a phami ram hna lakah sianginn man, siangngakchia hmanmi hi us-dollar 7500,- hrawng a si i a tlawmbik lei ah a tla. Top-10 ram chung ahhin paruk cu kum khat ah us-dollar 14000,- hi buatlak in an dih i a dang hi dollar 20000,- leng a dihmi an si. Vawleicung ah catang sang kai man a fakbik ram cu Australia a si i kum khat ah dollar 42000,- hi university-siangngakchia pakhat nih an hman, tiah Yahoo! nih a ttial. Cucu zaran nih hmanmi a si kha nu le pa sinah hlathlainak an tuah hnu ah theih a si. A van chang cu Singapore a si, nain top-10 chung ah ai tel lo dollar 38000,- hrawng an dih ve. USA hi top-5 ah a um i buaktlak in dollar 26000,- an dih. Uk zong 20000 leng a dih ve i, catang sang kai man a fakmi pawl ah Hong Kong, Canada, France, Malaysia, Indonesia, Brazil, Taiwan, Turkey, China, Mexico le India an i chang hna.


WallStreet nih a thanhmi catang sang tambak ram 10

1. Russian Federation         6. S. Korea
2. Canada                            7. Australia
3. Japan                               8. UK
4. Israel                               9. New Zealand
5. USA                                10. Ireland

Catang sang a tlawmbik ram cu Tuluk dah lo, an ttialmi ka hmu lo i ka ttial ti lai lo.


Sipuazi Tthabik le Chiabik Ram 10

September 6. ah WallStreet nih leicung ram rumbik silo in, sipuazi a tthatbiknak le a tluanbiknak ram pahra a rak chuahpi. Ram 144 kha an zoh i Switzerland hi leicung ah sipuazi a tluangbik le a tthabik ram a si i naite i Ebola timi zawtnak a chuahnak le mi tampi an i chawnhnak ram Guinea khi sipuazi a chiabik ram a si, an ti. USA hi a sipuazi a kai ngai. An ram cio i sipuazi tuahnak ding ah a buaimi a tamdeuh cu Tax-rate hi a si.

2007/8 hrawng i sipuazi tlaknak nih a chuahpimi harnak khan ram tampi an i hrim kho rih lo. A tthancho rih lo i ram cheukhat i an i tapnak pakhar cu rianttuan lo ruang le lei-chuak thil ngeih lo ruangah a si bik, tiah WEF-report ah an ttial. - Cun ram khat le ramkhat i zuam cawhnak ah GDP hi a biapi i Norway, Singapore le Hong  Kong hi ni kum ah khan GDP a sangbik panga ah an rak i tel. Asinain Norway cu tutan i sipuazi tthabik ram ah aa tello.


Sipuazi Tthabik Ram 10: 

1. Switzerland       6. Japan
2. Singapore          7. Hong Kong
3. USA                  8. Netherlands
4. Finland             9. UK
5. Germany         10. Sweden

Sipuazai Chiabik Ram 10 (september 9. ah an rak chuahmi si.)

1. Guinea                 6. Burundi
2. Chad                    7. Sierra Leone
3. Yemen                 8. Haiti
4. Mauritania           9. Timor-Leste
5. Angola               10. Burkina Faso


Ralkap Caah Phaisa A Hmangbik Ram 10
Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) nih vawleicung i ralkap caah phaisa a hmangbik timi ram a thanh. Ram kip nih an ralkap thazang tthawnter le tthanchoter a si cuahmah bu ah USA nih 2013 chung i a ralkap caah a hmanmi hi vawleicung ralkap thazang i 37% a si ee, ti a si. Mah tluk cun USA hi ralkap caah phaisa an hmang. Phaisa in us-dollar 619 billion deng a hman ee, a ti. Cucu amah changtu Tuluk nih a hmanmi nakin a let thum in a tam, i Tuluk nih 171billion lawng a hman. Cun US hi leicung ah nuclear tambik a ngeimi zong a si fawn, i Obama president ttuan chung ah an ralkap caah hmanmi hi a tam khun, ti a si. Saudi Arabia hi an rum nain ralkap caah phaisa hmanbik 4nk lawng a si. 

Leicung i ralkap caah phaisa hmangbik ram 10
1. United States - 618.6billion dollar     
2. Tuluk - 171billion dollar
3. Russia - 85 billion d
4. Saudi Arabia - 62.8 billion d
5. France - 62.3 billion d
6. Japan - 60 billion d
7. UK  - 56 billion d
8. Germany - 49.3 billion d
9. India - 49.1 billion d
10. Brazil - 36.2 billion d. 

Vawleicung ah nuclear bomb zeizahdah a um? 
Russia nih Ukraine a buai hnawh tiin an ruah caah NATO nih le Ukraine nih biatak tein Russia an tthawl, i ralkap thazang in an i er tikah hin thinphan awk a simi cu leicung ah nuclear hriamnam a ngei tambik ram i fonhnak Nato le amah lawng in a thongthong a ngeitu Russia an hmawt sual lai hi a si. Ruah lopi in Nuclear ralpi a chuak khomi a si caah hi hna ram pawl hi cu a si khawh hung in bia in le sipuazi i phih in dah ti lo ralkap in cun an i ti ngam taktak rih lonak hi si dawhbik in ruah a si. 

Vawleicung ah Nuclear nei tambik le nuclear kong hi Korea kong he pehtlai in ka rak ttial bal i Kahin-Click ulaw nan rel khawh lai. Atu ah tlawmpal in SIPRI nih an thanhmi ka von chap: 

Theihmi tamdeuh nai chap caah kai lawm. Mangtha/chunttha hna u, 

Comments