Laiholh & Ca Man Ngeihter

Laiholh a hmangtu kan tlawm tuk. Cauk chuah zong a phu lo. Laiholh in kan tuah khawhmi a tlawmtuk, a timi an tampi lai. Cu a si cun laiholh hi aho ca ahdah man a ngeih bik hnga, i khawika zawn ahdah a sunlawi khun hnga, timi nai hal bal maw? Kei cu ka rak i hal bal, i atu zong mah cu kong cu ka ttial lai. Mah cu hlan ah Laica le holh kong ah keimah sining tlawmte in kan chim lai.

Laiholh tial le rel kai thawkning
Holh ka thiamka in Laitlang in Kalaymyo ah kan rak zuang i cuka ah cun ka tthang lian. Laimi a peem le a rak ummi an tampi nain Kawlram bantuk in ruah a rak si pinah kawl nih a kan runhdeuh ngainak a rak si, atu cu ka hngal ti lo. Ka rak kainak sianginn ah laimi kan rak tam i laiholh cu kan rak hmang. Kan umnak khrihfabu nih khuamaw caan ah laica cawnnak an tuah nain a caan tawi pinah umnak ai hlat i kan rak cawng kho lo. Laitlang kan kai tthan tiang laica ttial le rel ka thiam lo. Kawlca lawng ka rak rel khawh i ka ttial khawh. A poinak pakhat hmanh ka rak hmu lo. Falam ah tangkua ka rak kai kum cu cakuat pahra hrawng ka rak ttial i kawlca lawng in ka ttial khawh caah kawlca a thiam lomi ka pi le pu cu ka hawipa nih a rak leh piak hna. Laica in an ka leh tthanmi hi ka fian lo caah tangcheu in tangli tiang laica a cawngmi ka hawile nih thiam huaha lo in an rak ka rel piak ve. Chungkhar cakuat a rak si caah an theih lo awk tampi an rak theih ai.

Khamhnak thawng ttha fiang tein ka hngalh le ka co hlan hnu ah fiang tein ka hngalhmi cu laiholh rel le ttial thiam a herhmi hi a si. Aruang cu kawlholh le ca hi duhning zong in rak chimrel le ttial thiam lo ca zong ah a si kho ko. Cu a si bu cun kawl cauk tampi ka rak rel i laica in Hrang Nawl nih a ttialmi "Ka Zahpi Lo" timi cu ih lai paoh ah ka pi ka rak relter i 1999 dih leiah laica ka rel hmasabik a si ti  khawh a si. Sihmanhsehlaw, kan miphun holh le ca cu ttial le rel thiam hrimhrim awk a si timi ka fian chih tuk caah ka rel tawnmi kawl Bible cu rel ti lo in Lai bible cu ka thiam nalo in rel ka rak i thawk. Ttha tein ka thiam hlan ah New Delhi ka rak phan. Lai ca le holh ka hmanbik nak hi inn ah a si ko nain biakinn ah a si bik. Nain a ttial cu ka rak thiam naisai rih lo, a rel cu ka rak i hrawt pah.

Kum 15 ka si in Europe ka phan i keimah hlan i a phanmi laimi le ka hnu i a phanmi pawl chung in laiholh tial le rel a thiam lomi an tampi ve. Asinain thiam a herh hrimhrim timi cu mi ram i ka peem hnu in ka von i fiang chinchin hoi. Cucaah Bible hi ka kau i thawng ttha pali khi hmaikhat hnu hmaikhat in ka rak ttial tthan. Norway laimi biaruahnak e-group kan ngeimi ah ka thiam na loin laiholh ka rak ttial tuk i fak lak in a rak ka paammi zong an rak um ko. Laiholh ka tial tluk in miphun dang holh hi rak tialning law ka thiam tuk ve hnga, ka ti tawn. Asinain ngol lo in ka rak ttial i nihin ni ah Laiholh ka ttialmi nangmah zong nih na rel khawh cang.

Laiholh man kan ngeihter a herh
Laiholh cu kan miphun holh a si i kanmah caah cun man a ngeimi a si awk hrimhrim cu a si ko. Hika i ka chim duhmi pakhat tu cu laiholh in zei tthathnemnak kan hmuh khawh lo, kan i tthathnempi lo a si ahcun kan caah man a ngei lomi ah ai chuah kho. Cu tikah kan miphun holh hi a tlau tthan lai. Ca hoi hna cu chim awk a um lai lo. Zeiruang ahdah mah bia hi ka chim?

Atu hi ram dang i laimi kan tam tuk cang i tu hnu kum hra ah cun 10 in 20 ah kan karh lai, tiah ka ruah. Kan ram ai thleng cuahmah kan ti bu ah ram dang kal a bawhmi kan tam chinchin rih bantuk in kan ram i kir tthan cu kan chim ngam ngaingai ti lo, 2010 hlan le a hnu kan bia ai dang ti bia mu. Cu a si caah laiholh cu kan caah man a ngeihnak a zor chin lengmang kho. Aruang cu mi ram ah laiholh in na paw nai cawm kho lo.

Internet cu kan hman dih cang. Facebook, email le a dangdang vialte ah laimi a pon in kan i pong. Laiholh a ttialmi zong kan tampi nain an umnak ram ca le holh a hman cangmi an tam chin lengmang. An umnak ram holh hi thiam cikcek a herh ning, laiholh nih zeihmanh an nunnak caah a tthathnempi hna lo ning ruah tikah laiholh caah caan an pe kho ti lo. Innchungkhar zong ah an zate in an cawnmi holh khan an i chawnh khawh caah laiholh cu an herh hrim lo. Kan umnak rammi an holh thiam hi innka tawhfang bantuk a si i an holh thiam lawng ah anmah bantuk in nun khawh a si caah a si ko. Facebook te hna ah cun laimi hawi nakin an umnak miphun hawi tamdeuh an ngeih tikah miphun dang holh hman kha an caah man a ngei deuh.

Khah cu ti a si ah, laiholh le ca a biapi tuk ko, kan miphun nih thiam hrimhrim le nunter awk a si ko a timi nu le pa, politisian le miphun dawtu nih kan holh man a ngeih khawh nak ding ah nan tuah lai? Kan ramte a si ko, kan ti bu cun pei pawcawmnak ruah ahcun kan zaam tak ko hi. Kan caah man a ngeih lo ahcun kan ca le holh zong cu zeipi ah ruat lo in Kawlca hna tamdeuh ttial le rel cu maw a hauh ne lai? Man a ngeimi ca a si khawh nak ding ah fakpi in khua ruah i rianttuan awk a si cang.

Laiholh in holh
Si, laiholh kan hman khawhnak cu laimi hawikom sin lawng ah a si. Chinmi chung hmanh ah kan holh a vai dang rih hna i Tedim pa he hna cun Kawlholh hna in kan i chawn hoi. Kan holh i cawn kan itim lo. Cu nakin a poi deuhmi cu laimi le laimi lak i laiholh kan hman tawn lomi hi a poi tuk. Laiholh hman awk a tthat lo tuk ruang ahdah ti lo ahcun laiholh hi hmang hrimhrim. Bia iruahnak lawng ah a si lo. Laica in cabia hna kan ttial kan ti i mirang le kawlholh kan telh tam tawnmi hna khi a si te si lomi a si. Laiholh in kan ngeih ngengaw lo a si ahcun phundang hme teh, kan ngeih cun laiholh te hmang ko.

Leicung i concert lianbik cu Eurovision Song Contest timi a si i Europe in ram 34 nih may thla zarh khatnak ah  kum tin kum 50 hrawng an tuah cangmi a si. Mirang hla deuh an sa hna nain anmah miphun holh te in a sami an tampi ve. Cun bia chim ti zong ah anmah miphun holh bak a hmangmi an tampi, i mirangholh an thiam lo ruangah a si lo. Zeitik hmanhah France nih mirangholh an hmang duh lo, i anmah holh peng kha an hman.

April thla ah khan ka farnu he Paris kan tlawng i vanlawng cung ah thangca ka rel pah. Norway pawl nih an holh hi mirang nih a dolh cang lai hiteh tiah an thinphannak an ttialmi ka rel. "Norway holh in holh law Norway ca in ttial ko. Norway holh a thei lomi sin lawng ah miphun dang holh cu hmang." tiah University of Oslo i prof. pakhat nih a ttial. Laiholh in holh ko hna usih.

Biaknak cawnpiaktu Saya; Pastor le Evan
Zei nih dah laiholh thiam a herh ti a ka hngalhter timi cu ka kong tawi ka ttialmi ah na rel khawh men lai. Khamhnak thawng ttha kai fian tikah ka miphun hawi hna nih hi khamhnak thawng ttha hi thei ve hna seh ti ka duh. Cu an theih khawhnak ding ah cun an thiambik mi holh le ca in cawnpiak le lamhruai an herh. Cu bantuk cun pei, Carson siangbawi te nupa an rat lio ah kan thiammi holh tein Khrih thawng ttha hi chimh an herh ti an rak i fian tuk caah laiholh in hla cauk zong an rak kan ser piak kha a si cu. Laiholh thiam an rak i zuam kha a si cu. Kan holh cu pei ttial khawh ding cun an rak i zuam kha. A si lo maw?

Kan hnu te i TABC khawmpi le JMBC kum 25 tlinnak an rak tuah lio ah Australia in a rak i tel khomi Rev. pakhat nih thawng ttha a chimnak ah "Laiholh te hna cu Babel innsang sak hnu in chiatsermi holh dannak in a chuakmi pei a si ko cu, zumtu cu van holh a simi Haleleuijah le Amen tu hi hmang deuh usih," tiah a chim. Mah hi khawmpi lio i chungttuan a simi pakhat sinin theihmi a si. Zeiruang ahdah mah hi pastor pa nih hin tihin a chim hnga, tiah ka rak i ruat. "Laiholh te hna cu," ti a si.

Laitlang ah Evan an tlawm tuk cang, ram dang ah an kal dih, tiah ram chungmi nan aihram. Cacawn ah ramdang a phanmi zong cu Evan ah an i cang i an taang ko. Ram dang phan cia chung zong in Evan an chuak tthiam. Thil ttha a si ko, Pathian ram kauhnak le thlaurau tthanghphawhnak caah a si ko. Amah balte "Lai laam, lai hla sak le lai thil hrukaih cu khuachia tuahmi a si. Khuachia nih a pekmi hna thil a si," tiah a chimmi evan cu Pathian nih a sermi miphun caah a fak ngai. Laimi hi Pathian nih miphun pakhat ah a kan ser ko tiah kan ruah ahcun, nan lung fak ve ko lai. Lai Miphun Ni zong ah mino pawl nih kan hla an sa duh ti lo, kan lai laam an laam duh ti lo i laam cawn le hla cawn ah kan vaivuan khim. "Khuachia pawl i nuamhnak ah kal awk a si lo," ti a si.

Bia donghnak
Laiholh hi aho ca ahdah man a ngeih bik hnga, i khawika zawn ahdah a sunlawi khun hnga? Careltu nu le pa, miphun le ram dawtu hna nih kan holh hi kanmah caah a sunglawibik i man a ngeibik ti nan theih. Cu bantuk in hi nakin a rum i man a ngeimi a si khawh nak ding ah mino hna siseh, laiholh le ca kong ah rian a ttuanmi hna hi phaisa thazang hrim in le laica a ram kauhnak ding in ruahnak nan kan cheuh a herh ko. Cu bantuk in Lairam siseh ram leng ummi zong nih innchungkhar ah le khrihfabu ah laiholh tein holh le i chawnh awk kan si ko. Cun khirhfabu chung ah laiholh chuak cauk, catluang a si komi zuar hi khap lo in ning cang te tu in an zuar khawh ding zong onh ko hna uh. Mi hlen le ning cang lo in chawdawr a si balte cun onh awk a si hnga lo.

Ram dang um nan tufa tete zong laica in ca von kua lengmang hna u law tiah forh kan duh hna. A hnubik ah ka dawtmi pastor, evan le khrihfabu hna nih kan miphun holh hi thlanglamh lo in Pathian sin tu ah thluachuah kan hal piak ko uh. Atu kan miphun kan karh chin lengmang lai i kan holh tein thawng ttha chimh le phuan a herh chin lengmang lai. "Laiholh te hna cu," ti na chimmi zong kha laiholh a si ko. Kan holh le ca tein Pathian thawng ttha chim le amah thang tthat hi Pathian nih a duhmi zong a si. Laiholh hi khrihfabu le thawng ttha a chimmi hna caah man a ngei khun tiin ka ca ka donghter.

Note: Thintthang Mekazin, June 2014 ah an chuah cangmi, 15. May 2014 ah ka rak ttialmi a si. 

Comments