FACEBOOK Kum 10 Tlin Le LAIMI


04. febuary 2004 ah kum 19 a simi Harvard siangngakchia pakhat cu a cazohnak cabuai ah a to i wesbite pakhat a rak ser. Mah cu website cu thefacebook.com a si i a sertu pa Mark Zuckerberg cu kum hra a rauh hnu ah leicung mirum bik le mi a hip kho bikmi pakhat ah a hong chuak. Cu a sermi website cu vawlei a siloah ram pakhat hei siseh law, vawleicung ah milu tambiknak a si hnga i laimi zong inn le lo he kan um kan ti khawh hnga. Cucaah kum 10 a tlin ni lawmh lo awk a ttha rua lo.

Facebook ai thawkning le zeitindah a hong tthancho timi hi laiholh in an ttialmi a um zong a um ko lai, i a ttial kho ding zong an um ko caah ka von ttial ti lai lo. Fiangdeuh in theih a duhmi nih Wikipedia ah rel chap te. Facebook nih kum 10 chung hi internet le social media ah hmun a lak, i amah tluk in tthangchomi social media a um lo. 204-2007 tiang hrawng hi laimi tampi zong nih kan rak hmanmi Myspace timi kha million 100 nih an rak hman nain atu cu a um ve ti hmanh a thei ti lomi kan tam tuk cang. Facebook nih a chilh i facebook cu march 2013 ah khan 1110million nih kan hman cang.

Ram 15 hrawng ah ai tthekmi laimi kan ifonh khawhnak bik le kan iton khawhbik nak cu facebook a si. A dikmi data ka la kho lo nain a tlawmbik in ram lengmi 65% cu facebook kan hmang lai tiah ka ruah. Cu hmanh ah nai hrawng in Facebook hmang ding a si lomi ngakchia tampi an i chap i tar le upa tampi nih facebook an hman ve cang caah 80% kan kai kho men. A hmangtu an karh chin lengmang i Kawlram zong internet zalong deuh in an hman khawh hnu in facebook ah an i paih thluahmah. Facebook ah laimi kan kar ve.

A luancia kum 3 hrawng thawk in IT lei le social media lei thiamsang hna nih facebook a chan a dih zau lai, tiah an rak chimchung lengmang. Social media phun hi an chuak i an tlau tthan lengmang. A fawinak in Facbeook nih Myspace a lemh i 2006 hranwg kan rak hmanmi Hi5 hna kha cu a dih. Blog tamtuk an taang, facebook nih a ngeih mi Note le Page pawl ah an i tthial dih. Cun atu ah vawleicung mino kum 15-30 kar nih information phunphun le nitin an tuahmi i cheuhnak hmun ah an hman. Cu a si caah facebook hi a thi tuan lai lo timi cu a fiang ngai. Net lian a simi Amazon cu thilzuarnak a si, i Google cu Search_engine a si ve. Cu bantuk cun Facebook cu social media lianbik a si peng rih ko lai, tiah ka zumh.

Atu ah cun telephone le email te hnanak in a biapi deuh in a tuakmi an tam. A dangte in email kau a hau ti lo. Gmail kau in chatting luh a hau ti lo i Skype te hna hmanh hman hau ti lo in facebook nih a zate in a ngeih dih. Facebook kau ah cun internet chung i kan hman duhmi 70% deng cu a tling cang. Culio ah atu hi App thar a chuah i cucu website in thawngpang a chuahtu tampi an thin an i domh. Cu App cu thawngpang relnak a si i mah cu app na download a si ahcun zeidang datinca  le website tampi kau hau lo in thawngpang tling ngaiin na rel khawh cang lai.
Ni khat ah zeitluk caan tam le sau dah facbeook na hman timi na ruat bal maw? Na tuak bal maw? TIME Mekazin nih nikhat ah zeitluk tamdah facebook na hman timi biahalnak he graphic a tuahmi hi von zoh hrim ve te. Biahalnak tang i NEXT timi kha click law cadang in Cancel le OK click awk um lai i OK kha click, cun START kha click than law, kum khat asiloah ni khat zah nazi zeizah dah facebook na to timi an chimh lai. Ni khat ah voi zeizahdah facbeook ah na luh, i na luh caan ah zeitluk sau dah na um? [Catialtu hi 2009 thawk in nihin tiang facebook ka hman caan cu ni 21, suimilam 1 le minute 37 a si.]

Zarh khat ah ni khat hna facebook ah caan na hman a si ahcun a tam tuk deuh lai maw? Siangngakchia tampi nih kan caan vialte thlaunak ah an hman, cacawn lio ah internet hman khawh a sinak ram pawl ah sayate cachim lio ah facebook a rak tawngmi an rak tam tuk, tiah Europe le America hmun 20 hrawng an zohmi in 2013 tthal ah an rak thanh. Social Media hi an ttha tuk ko nain a hman kan thiam lo sual maw? Ka caah a biapi taktak maw? timi hi kan i hal awk pakhat a biapi ngaimi ah a hong cang.

2013 tthal tthiam ah FACEBOOK hi USA cozah nih a hmanmi mingiatu NSA le CIA nih an duh paoh in zoh khawhnak an ngei tiah Snowden nih a rak phuan. Zoh khawh titik ah nangmah lawng zoh khawh ding in na tuahmi kha Facebook sertu le zohkhenhtu hna nih cun an zoh khawh i cu an zoh khawhmi cu NSA an pek hna.Laimi caah cun a poi lo ti a si kho men ko, hi bantuk cu kan i ziak ciami a si. Asinain zalonnak le hmuhning, ruahning chim khawhnak le privacy a upat i a thawtnam thei cangmi hna nih cun an duh ti lo.

A donghnak bikah sianginn hmanh i lim lo in facebook a tuahtu Mark cu leicung mirum ah ai chuah i nang le kei cu amah rumnak caah rian ttuanmi, a fawinak in sal bantuk kan si. Facebook na luh tikah Ads. (cawngia) pawl khin faccebook nih phaisa a hmuh hna. Nang le kei cu kan thi a kan dawp, kan mit a kan hrawh. Kan caan a fir dih. Caan hlonhnak hnawmpung ah kan ser. Facebook nih an tthathnemnak 10 in na chim kho lai maw? Na chim khawh a si cun, cu na chimmi pawl cu Facebook um lo bu zong in na rak tuah khawh mi an si le si lo von zoh tthan te.

Comments