Ca Hmaikhat In Tu Thla Thawngpang

Dawtmi ka blog reltu hna, nai hrawng kai manh deuh lo caah ca ka ttial kho lo i a ruah zia rak thiam ko u. Kan miphun nih ca tampi kan ttial i kan rel ve hrim a herh ti cu ka hnak-kar ah ka tenh zungzal. A luancia kum 7 lio nakin a let in ca a relmi kan tam tiah ka ruah i catialtu zong kan i chap caah a si ka ti. Mino tampi catial an i hrawt. Amah balte kan miphun caah a thahnem ding khuaruahnak le tuaktan awk a ummi ca tamdeuh in a ttial khotu kan herh tuk rih timi cu chim hau lo a si ko hnga.

Nihin ka lawi in chuncaw ei pah ah TV-thawngpang ka zoh i ka lung chuak ngaimi ka von ttial hna lai. Thailand ah ral a chuak lai maw? Ukraine hi teh cozah thar sinah a tluang lai maw? Nihin Korea zeidah an tuah timi tlawmte cio in ka ttial lai.

Thailand ah zeidah a cang? tiin 2013 dih lai ah ka rak ttial i mi tampi nih nan rel. Atu febuary thla dih lei a panh nain Thailand cu an buainak a dai kho rih lo i civil war chuah khawhnak a lam tam chin lengmang tiah an dirhmun ngiatu hna nih an chim.

Politik buainak cu November in nihin tiang thla li chung a nguh i lamzawh in a aumi, cozah a duh lotu le duhtu buainak ruangah minung 22 an thi i za lengkai fakpi in hliam hma an pu. Meithal an puah, i kuhcheh bom zong an hman, [tu zing ah an tv-station pakhat kutcheh bom 2 in an puah.] cu hna cu aho an si ti theih an si rih lo. AFP nih a chimning ah nai hrawng cu nitin ti awk in Bangkok ah meithal le bom a puak.

Atu an prime minister (pm) Yingluck cu a upa (hlan an prime minister) nih ram leng in a hmanmi a si tiah ralchan party nih an puh mi in buai an rak thawk i nihin ah cun amah Yingluck lila cu facang zuarmi kong ah ziknawh a ei tiin an puh tthan i nihin kha ziknawh-dotu minung hna nih zohfel ding a si. Ziknawhnak a tuah taktak le eihmurnak a ngeih tak a si i an hmuh le sawh khawh ahcun kum nga chung politik kong ah itel a ngah lai lo i prime minister in chuah a si fawn lai.

Ralchan party nih lam cung in an nam chih lio ah an ram biaceihzung nih a nam chih ve cuahmah. Atu an puhmi kong ah ka sual lo a ti i ziknawh-dotu hna biahalnak ah chuah ai tim lo tiah theih a si.

Yingluck hi PM in tthumh an duh ruang ah minung 700 leng an i hliam cang. Cawnnihnih ni ah khan kum 5 nute cu meithal in an i kahnak ah hma a pu ve i a thi. Nai zarhpi ni ah kum 4 pa le kum 6 nute an thi hoi, mah hi Bangkok i cozah duh lotu pawl an aunak hmun ah a si. Cu dirhmun cu an ram palek bawibik nih ttih a nung cang, a ti. Ram chung ral a chuah khawhnak lam a si cang caah a si khawh chung in kaphnih party tonnak ngeih in TV ah bia i ruah awk in a chim.

Chaklei Thailand pawl nih an dirkamhmi hna Yingluck te chung le ralkap le biaceihzung nih dirpimi siangpahrang te chung tiin an i ral/do hi a si timi hi Thailand buainak kong ah theihfian hmasa a herh ngai. Atu an buaimi kong ah zeitik caan paoh ah ralkap nih luh hnawh in uknak lak khawh an si fawn. Atu tiang cu an i paih rih lo nain meithal a kaptu le bom a puahtu hi hodah an si ti an thei hna lo i kaphnih ning in kan si lo, hi kong ah kan palh lo an ti veve. Cun an i puh veve fawn.

Mah hi Thailand buainak ahhin ka ruahmi cu Thailand cu an biaknak le siangpahrang phung in an chuak kho lo, i nitin an ei mi rawl le hnipuan hi anmah tein hmuhmi ah an i ruah khawh lo zong a si kho. Cun minung thil ti khawhnak le mahte in khuakhan le ruahnak langhter hi pumpak in an ngei kho lo tiah ka ruah le a fawinak in hlan sal le sinum tibantuk ruahnak an thlau kho lo. Democracy a lo ngai nain an si lo, democracy kha a zohtu ah an i chiah sasawh bantuk a si. Hi buainak ai thawk lio i cozah dotu lamzawh a aumi an hruaitu nih a thawkning hrim a rak dik ti lo. Ref: AFP, ABCnews le nihin NRK-TV

South Korea le North Korea

North-Korea le South Korea kong ah kan lut lai. Miphun pakhat, holh phun pakhat a hmangmi aa tthenmi ram ah zeitik hmanhah cun aa fonh kho ti lo ding ram pakhat an si. Chak-Korean cu ralkap thazang hmang in luhhnawh le va tuk/lak hna lawnglawg ah aa thleng lai tiah ruahmi an si. Cu kan chim cuahmah lio, tu zarh chung ah an ram hnih kar cawlcangh ning ttih a nung ngai.

Tu thla thawk ah khan, UN nih North Korea kong an phuanmi cu tuk saphur a si. An cozah nih an duhmi paoh an thah, thong an thlak hna. Thong inn ah rawl an pek hna lo pinah an hrem rih hna i an tuah lomi cozah nih a puhmi kha kan tuah an ti tiang an hrem hna i kan tuah an ti ahcun an thah hna. Hnipuan lo huaha in an thong chung a lutmi zu le rul hna a hring ei tiang in an rawlttaam. Cu vialte an minung tuahto ning cu thong in a chuak khomi pa nih UN ah a chimmi an website ah rel le zoh khawh a si.

Ngakchia hi an hmette in thluak an ronh hna, an ttawl hna. Mah cu an i tthenpi caah an ram uknak cu leicung ah a tthabik tiah an ruah i mah ti cun an cozah nih a uk khawh hna. Cu UN ripawt an rel hnu ah North Korea cu Germany i Hittler nakin a zualdeuh ti a si. North-Korea le South Korea zeitluk in an i dan timi pakhat cu zan ah NASA nih hman a thlak le Tuluk le South Korea kar a ummi North-Korea cu a mui, an khualipi lawng a ceu.

Ka biadom i tu zarh an cawlcangh ttih a nun ning cu tihin a si, South Korea nih kum tin in USA ralkap he an ramri ah ral tuk cawn tti (ralkap testnak) an tuah tthan. Mah cucu North Korea nih rocket in nihin zing ah a lehrulh colh. AFP nih a chimning ah NK nih nihin zing ah lamnai a phanmi rocket pahnih a kah. Mah cu nih a sawhmi cu South Korea nih atu bantuk in an ramri ah ralkap testnak le i hrocernak a tuah chung cu an dai kho lai lo, timi a si ko.

BBC nih a chimnak ah atu South Korea le USA ralkap hmunkhat ah NK he an ramri ah raltuk cawnnak an tuahmi hi april tiang a si lai, a ti i daihnak lei i a cawlcangmi tampi cu an thin an i domh. [Peh te ding.]

Nihin Ukraine

Ukraine cu cozah thar an ngei cang, tiah thawngpang ah an chim luaimai. Mah hi Ukraine ram an buainak hi a biapi ngaimi thil pakhat a si tiah ruah a si, i cucu Russia/communist le Europe/democracy kar khelnak zoh chih in an chimmi a si. Ukraine ram chung ral cu nitlak ram (USA/EU) nih a tei ti khawh zong a si phah.

Ukraine ram chung buainak ai thawk tlawmpal ah 2014 chung a nguh ding tiin tawi ngai in ka rak ttial i na rel ahcun an buainak a ruang cu tawifiang in a lang ko lai. Tihni ah khan an president Janukovytsj cu a zaam i mipi nih uknak an lak khawh. Cun nihin ah cun cozah thar an serh khawh cang. Janukovytsj cu a upa Russia sinah a zaam i an ven ko. Asinain vawleipi nih mibu thattu tiin "wanted person" ah an chiah.

Janukovytsj hi a tuanbia a chia tukmi pakhat a si. A kong ttial kai tim lo i Russia he chawleh ding min a thutmi EU he aa kommi party nih an duh lo caah le siangpahrang bantuk in a um caah mah ti an khualipi rawk cikcek in an buai le mi tam ngai nun a liam kha a si ko. Atu cu an ram ser tthannak ah EU le IMF nih an bawmh hna lo ahcun an i hrim kho lai lo, ti a si.

Russia cu a sung khing ah a can caah nizan ah Russia ralkap cu Putin nawlpeknak bakin ralkap thazang zohfel nak an tuah colh. I hrocer khi a si ko cang. Zeitin an si lai ti cu caan nih a kan chimh te ko lai. Amahbalte, EU nih Ukraine hmai ah Russia tei ding duh ruang ah Syria cu an philh. Atu ah Syria cu rawl ei awk ngei lo an tam tuk hringhran i an ram kong ah kan zoh sawh i ral a daih lo ahcun vawlei caan dihnak lei kan panh lai ee, tiah Stephen Hawking, a professor emeritus at the University of Cambridge nih a phuanmi DB ah Norway holh in rel khawh si. [atang hi Syria rifiozi rawl ei awk ngei lomi, zeitluk zangfak dah an si an khua ram ah uknak chia ruang i ei awk le lawinak inn ngeih lo khi.]

A DONGHNAK ah febuary thla cu Chin Miphun Ni kan lawmh thla a si i facebook ah Chin Miphun Ni hmanthlak le a kong ceih zoh le rel cawk lio a si timi Facebook ngei pawl sinah chim ka duh. Facebook kum 10 tlinnak he pehtlai in Facebook nih kan nun ah hmun a lak tukmi kong ka rak ttial nain Laiforum, Rungcin le YCCF te hna nakin Facebook ah ngakchia mino le tar kan tling i aho kan si kan i thei i a nuam ngai.

Chin Miphun Ni kong ah hmuhning aa dang lengluang. Ramukbawi hlawt ni le sal in luat ni a si lo, a timi an um i an i chim sek. Cu ve rualrual in Chin Phunpi Ni a timi an um tikah ca le holh ning in tuak ah siseh, thinlung put in tuak ah siseh "phunpi" i tinak in miphun iti ko ahhin a tling tuk ko, tiah mino deuh nih cun an ruah. Ramukbawi kan hlawt hi Falam i mi thong nga itonnak in ai thawkmi a si ti kan el kho lai lo i zauk phung ah kan ser ni a si lo kan ti kho hnga lai lo. Mi hmaisa miphun hna nih an ram an ser ni, miphun khat an sinak le i khahnak a huap kho bik ni khi miphun ni ah an hman ngai nak zong kan miphun nih kan tuah mi a si i aa dawh fawn.

Cu vialte lakah a biapibik tiah ka ruahmi cu fingtlang le horkuang nih dan ruangah holh aa khat lomi kan ifonh ni a si. Nunphung le thawhkehnak aa khat komi miphun pakhat holh kan rak i dannak ruang ah a rak iralmi, ram a rak i tthenmi hna i fonh in Chinram an ser ni a si tiin kan pom khawh awk a si tiah ka ruah fawn. Cucu CND i thlarau le i nunpi awk, chan khat hnu chan khat kan i chimh le kan dirpi awk tuanbia dawh a si tiah ka ruah.

Caan lak in na von rel le kai lawm.
Happy Wekend.