"A tang cabia hi kan hnu kum ah khan Muko ah "Fanule Cacawnter Cu Chungkhar Ning In Cawn He Ai Khat" timi tlangtar in ka rak kuatmi a si. Nu tlawmte nih ka email ah lawmhnak bia an rak chim bal. Muko a rel lomi an tam caah zapi rel khawh ding in ka von tar tthan. Swami Vivekananda (India pa) bia ka lakmi hi kan miphun caah a biapi tuk tiah ka ruah i amah bia pawl von char in ka von nolh tthan te lai. Hindu a si nain nu cung ah a khuaruahnak le an ram tthanchonak caah nu an biapit ning a luancia kum 100 ah a rak cuanh cang. Kan tlai ve rih hlei lo, laimi nu hna zalennak le dirhmun ngeihnak caah Europe le America um lai nu, nu le pa nan biapi khun." §
Nihin i inntual ah a tlong cuahmah mi fanu cu thaizing ah cun hringtu nu a si te lai. Hringtu a si bantuk in a fa cu ttha tein zohkhenh le cawnpiaknak a ngeih lai. Hringtu nu hi chungkhar caah buaktlak in rian tambik ngeitu a si i zatlangnun, chungkhar nifain phaisa hmannak vialte le fale kengkawitu a si. A hmebik in zoh usih law, ca a cawngmi nupi nih cun an innchungkhar siseh pi le pu tiangin fimnak i a man le a biapitnak kha a theihter khawh hna lai i kaudeuh in chim ahcun fimnak a ngeimi nu nih cun zatlangnun ah le sipuazi tthanchonak lei in ram a dawhter.
Fanule cacawnter le thiamnak ngeihter cu thlaici bantuk a si, chungkhar a hninghno i dawhte in a tthanchoter. Kan Lai tuanbia zoh tikah hlan chan ah cun fanule cu cacawnter a rak si lo i kanmah te hna chuah hnu tiangah "nu nih sianginn kai hau lo, va tthate nan ngeih ah a za ko." timi an chim kha theih lengmang a si. Cu tikah nu hi zatlangnun ah hmunhma an rak ngei lo. Cucaah hi dirhmun ah kan phan.
Pa cu phungtungtu, min chawng kan ti hna i chungchuak hrinfa ciocio ah nufa le pafa cu rak dan a si tawn. Cucu Lai phung bantuk in a rak si i pate a chuah ahcun vok an rak thah nain nute a chuah tikah ar lawng hna an rak thah. Fanule kha va an ngei lai i an vale chung caah an si ko cang lai, zeihmanh an ttha hnem ti lai lo tiin va an ngeih hlan kha lothlawh le inn ah umter i inn rian rak ttuanter an si. Sifahnak le cathiam lo ruangah kan miphunpi chungah fanule cacawnter le sianginn sang kaiter cu 2000kum tiangah a ruat khomi an rak tlawm tuk. Cu kum hnu zong ah cun fanu nono le thluak thatha kha ramdang ah va ngeihter in kuat lengmang an si. Ram dang an phak hnu ah sianginn an kai ti lo, an note in an rethei, an fale cawnpiak an thiam ti lo. Cun Phaisa tampi dih in kaiter hna i va an ngeih tikah an vale caah pei a si te lai timi ruahnak zong a um tiah cun a sawt hnga lo.
Asinain, ai thleng lengmangmi sining le vawlei ah zeizongte hi caan sinah an i thleng. Nain miphun ithlennak duhsah tein a nuar ngaingai ko rih.
Biaknak le khrihfabu ah dah ti lo, kan miphun zatlangnun ah nu cawlcanghnak hi a rak bi tuk. A um lo. Asinain Burma cu London sianginn tthabik i ca a cawngmi nu cawlcanghnak tangah duhsah taktak in a hun i thlen tikah atu cu ramtthen Chin Ram in Nu tthutdan pek a hung si cang lai. Politics ah nu tthutdan a um cang lai, zatlangnun lawng ah si lo in hmun dangdang cawlcanghnak tete ah nu hmunhma an ngei cang lai. Atu cu ca a cawngmi nu tampi kan herh cang. Nu cacawn a herhnak a hong fiang cang. 2000 hnu in Lai nu catang ngei an hon um pah cang. Catang ngei nu hna nih fanule sianginn kai a biapitnak an hon aupi cang lai.
Catang ngei nu hna nih kan zatlangnun ah an hun i paih tikah nufa le pafa rak dan tukmi te hna a tlawm lai, nufa zeirel lonak le sianginn kai kong ah tampi bawmtu an hong si lai. Kan miphun politics ah siseh cozah rian hmun tampi ah le chawhlehnak ah hruaitu an si lai, aiawhtu an hong si hna lai. Mah cucu nihin i kan aupi lengmangmi Nuhrin Covo nih siseh a tthangchomi hna ram nih Nu hmai an suanh bantuk a si lai. Cu tikah catang sang a kai i fimnak a ngeimi nu an tam tik ah cun kan miphun tthanchonak rian a hlawh tling lai. Catang a ngeimi nu nih mah le mah i zumhnak an ngei kho lai.
Zumh lo ding a si lo. A hmanmi a simi cu fanule sianginn kaiter nih hin khuatlang ah chungkharning in a cawisan. A chungkhar kha midang nakin zaang damte in a cawnpiak i a hruai khawh lai. Cacawn lo le catang ngeihlo nihhin miphun chung ah zawtnak tampi a kan ngeihter. Nihin kan ram ah ziknawh a tam. Kan tthanchonak ding rianttuannak ah eihmuar a tampi te hna hi hngalhnak a tlawm caah le khua cio i aiawhtu hna ca an thiam lo caah a si. Catang ngei nu pakhat nih chungkhar ca i a tthami kha midang nakin a thleidan khawh deuh lai. Catang ngeimi nute nih thil tampi ah ttuanvo a lak khawh lai. Tutiang kan ram ah tahchunhawk tiang a langmi cu an um lo nain nu catang ngei a umnak chungkhar le cachim sayamah chungkhar cu an rak i dangdeuh ko hna.
Ram pumpi huap in Suu Kyi nih thil tampi a tuah. Amah mithmai zoh in vawleicung mifim le ram tampi nih rian an ttuan, an bawmh. A biapimi nu sinak dingah catang hi tahfung a si cang. Cucaah fanule cacawnter ding hi cu hlannak in a let in a hong biapi cang. Cacawn nih hin a chungkhar lawng si lo in a lamkip in rian tampi an rak tlaih khawh cang. Catang ngei nu nih amah chungkhar zohkhenh lawng si loin an caah rian a ttuan kho. Phun dang in chim ah cun, Pathian nih hringtu nu a sernak aruang cu hmunkhatte ah kakip i a um khawh lo caah bawmtu ding ah a ser.
"Miphun pakhat i fimnak, zatlangnun, politics le nunzia tahnak cu an nupile/hringtu nu hna ahkhin a si." - Charles Fourier
Fanu pakhat sianginn kaiter cu chan chankhat fimter he ai khat, a ttha taktakmi a si, an ti. Hman awk a tlak lomi ruahnak, zumhnak le phunglam in luatnak a si. Chungkhar a him i tthatnak tuahnak dingah dirhmun a fehter, ram le miphun ca tiangin tthatnak a pek. Nihin nu hngakchia cu thaizing hringtu nu a si. Cucaah pei vawleicung raltuk thiambik Napoleon nih "Hringtu nu ttha tampi in ka pe u law a tthawng i a lianmi ram kan pek hna lai." a rak ti kha si ko.
Ram ai thlen sinah tthanchonak kan tuah lai timi hi nu hngakchia pawl sianginn ttha kan kaiter hna lo ahcun hmai a suangmi tthanchonak kan ngei kho lai lo. Thaizing kan vawleipi le lairam cu fanu le hringtu nu hna kut ah a um tihi cohlang hna usih law, thape hna usih. Swami Vivekananda nih a rak chimmi hi a hman tuk, "Nan fanule kha ca cawnter hmasa hna ulaw anmah cungah khan chia ko uh, cu hnu ah zeidah thlen le remh a herh timi kha an in chimh te ko hna lai."
Lai nu vialte upatnak he.
Comments
Post a Comment