Thawngpang timi thil a cang cuahmahmi kong a phun tampi a um ko. Leicung minthang hna an hlawhtlinnak, an zatlaknak, an mualphonak vialte rel cawk a si lo. Bawlung lei thawngpang, atu lio cu cawk le zuar innka an on lio a si caah Man-U, Chelsea, Arsenal le Liverpool nih mi zeidah an cawk lai, tiah hna tun caan a si ko. Ram pakhat a si lo ah vawleicung i phung (upadi) a buarmi, ritsi chawlet le dang van chiat a tongmi hna an thawngpang vialte hi theih ttha an tampi lai nain kan nunnak ah, kan ram caah le vawleipi caah kan herh tuk theng men hna lai lo. Mirang nih cun "Entrertainment news" an ti i mah pumpak i lawmhnak ca i theih duhmi an si tawn.
January thla chung ah Thailand ram buainak a dai taktak kho lo. Europe ah fak tuk in buainak a um ve. 2013 i Tuluk le Japan i ernak cu fakdeuh in tu kum ah an von peh zulh. USA ai thlak lo nak a um lo i USA zong ah biapi ngai in an ruahmi thil a hung chuak cuahmah cang. Hi vialte hi kan nunnak ah direct in a si lo hmanh ah indirect in cun chiatnak in asiloah tthatnak in thlennak a chuahpi kho tu cu an si. Biapi deuh mi nitlak lei thawngpang chung in tlawmte cio in a von char hna lai.
Ukraine Buainak:
Khuasik thla a si i -15*C cu zeitluk thil lum i hruk zong ah innleng ah chuah in ral ido ding cu a fawi lai lo. Cu tluk a kih bu cun Ukraine i an khualipi hmun lai le zalam cung ah acozah le cozah dotu hna cu ral an i do cuahmah ko. I remh le daihnak lei panh lo in an ram khuapi tamdeuh ah cozah duhlonak lamzawh in acozah vengtu hna he i tuk le i haoh cu a kar chinchin. Cucaah atu hi a rannak in EU, Russia le NATO nih tlangtlak an hau ko, tiah an ruah cang.
December 2013 thawkka ah khan minung thong tam ngai nih an cozah duh lonak an rak langhter i palek nih a phunphun in hmualfak ngaiin an rak kham hna. Sihmanhsehlaw 2014 chung ah an peh rih, an ngol lo. Ni khat hnu ni khat in cozah a dotu minung an karh i 26. january ah cun an khualipi i a ummi Justic Depertment cu an lak khawh. Mah tluk an buai bu cun an president nih rammi duhnak zulh ai tim lo.
Zeiruang ahdah cozah cu an duh lo, i mi zeidah a duh lotu cu an si? Cozah dotu hna hi European Union le nitlak ram pawl he ai komhmi, komh a duhmi an si hna i an hruaitu cu leicung boxing champion a simi Vitalij Klitsjko a si. Atu an cozah tlaitu an president Viktor Janukovytsj nih Russia he tu fekdeuh in le tthadeuh in pehtlaihnak a tuah caah le a hlei in sipuazi tuah ti ding in biakamnak an ngeihmi chung ah EU he pehtlaihnak tuah lo ding ai tel caah a si.
Fak tuk in an buai i international media nih a buattlak hna tikah Russia president Putin nih "Mah ti an buaimi hi nitlak ram EU le USA nih an forh hna caah a si. Anmah ruangah a si." tiin a chim. Cold War kha phun dang tein an peh. Cu ve bantuk in USA ramdang vuanci nih Ukraine kong ahhin Russia daite in a um awk a si lo, a ti ve. EU nih Russia president he tonnak ngei ding timhnak an rak ngeihmi zong an let i nai kha an itong kho ti lo. NATO an bawibik tu nih cun a rannak in Russia ramdang vuanci he kan itong lai, a ti i a rauh hlan ah an i tong lai, tiah an ruah.
President B. Obama A Chawng Kho Ding Hodah A Si?
A tuan tuk rih nan ti khawh ko. Obama chawng kho ding ah ka uar tukmi nu zong nih thimnak ah kai tel lai maw tel lo ti chim caan a cu rih lo, a ti rua zeihmanh cu a phuang rih lo. Sihmanhselaw vawleicung ah a picel vemi ram pakhat i president cu kan vawleipi caah a rak biapi tuk i atu tein ahodah a ralaimi 2016 ah US president a ttuan lai timi cu an cuanh cio cang. US a tthawn le chawleh a that ahcun indirect in Laimi tiang nih kan tem i ai ralkah ahcun ai ralkah ningin kan tem ve ti cu kan el kho lai lo, ahlei in ram dang ka chuah hnu ah kan theihmi a si.
Barack Obama cu 2012 a dih lai ah avoi hnihnak USA president thim a tong i 2013 thawk in ahodah 2016 ah president a ttuan lai timi biasii a rak chuak colh cang. Obama an duh lo tuk ruang ah a si lai lo. Nain 2016 president thimnnak kong ceih an thawk bak in a min larbikmi cu Hillary Clinton a si. Aruang cu Obama tangah States of Scretary a tlaih i Obama zong nih aa uang tukmi nu a si a term 2nk cu ka ttuan ti lai lo, tiah a rak idinh caah hin a si.
USA nih nu president an ngei bal lo. 2000 kum hrawng i president a rak ttuanmi Bill Clinton nupi Hillary cu 2008 ah Democrate party aiawh in president i cuh ding ah Obama he an rak i zuam i a rak sung. Amah hi senator zong a rak si bal fawn i kum 40 chung USA politics ah min lang taktak in a pil cangmi nu a si. Mah cu a si caah president cuh ai timh lo a si ahcun khuaruah har ngai ding a si, tiah CNN le a dang media pawl nih an chim.
Atu tiang cu biafiang a chim rih lo nain president ai cuh te lai, tiah an ruahnak pakhat cu "Ready for Hillary" timi Facebook page cu 1.7million "Likes" a ngah cang. Mah hi bawmhnak caah minung 33000 leng nih phaisa an hlut i mah cu Org. nih cun 2013 chung ah 3mill. dollar kan don tiah an thanh. A rauh hlan ah amah kong cauk thar a chuak fawn lai. Cun a thli tin network phunphun a tuah mi zong a puang ngai cang.
TIME makazin nih kan hnuzarh ah khan "Ahodah Hillary a tei kho lai?" timi bia halnak lianpi a rak tuah tiah Aftenposten nih a ttial. Ahonih a tei lai timi bialeh awk cu a fawi lo rih lo. An thim lo sual a si ahcun a kum a upa tuk an ti caah a si lai, 2016 ah khin Hillary cu kum 69 a si lai caah kum li chung USA hruai ding ah cun an party nih le ram mipi nih an duh men lai lo, tiah a ttial chap. [Aftenposten.no]
Democratic party chung in mi za timi hna lakah atu i vice president Joe Biden hi thim tlak taktak a si, lai tiah ka ruah. A dang cu ka thei hna lo, an min cu an chim len hna nain ka von pur kho ti hna lo.
Republican nih zeiruangahdah 2012 thimnak kha kan sungh, timi an ruah hrimhrim lai. Cucaah tutan zong a mak bik, ai tlak bik tiah ruahmi an chuahpi tthan ko lai. Cu hna lakah a min lang ngai cangmi cu Bush naupa, Florida i gov. a ttuan liomi Jeb Bush hi a si. G. W. Bush nih "President a ttuan a si ahcun president ttha pakhat a si ko lai." tiah a rak chim. A nu tu nih cun "Bush tam tuk kan ngeih cang hna, White House ah a to kho ding mifim le a tlinh mi an tampi ko." tiah a rak el ve. [Kanmah hna chan ahhin cun Clinton maw Bush ti an si ko.]
USA politics asiloah atu president cuhnak ding kong ah RealClearPolitics timi website khi a tling ngai in ka ruah i rak kau ve tawn u. Republican chung in president an chuah khawhnak ding ahcun latina pawl hi an lungton tiang sawilem khawh hna an hau ee, tiah an ttial. 2008 le 2012 i an sunghnak hmun ah 2016 sungh an duh than ti lo a si ahcun mipem le cuar sen pawl hi biatak deuh in an tei hna a hau.
USA president thar thimnak ding ah kum 3 hrawng ai duh rih. Asinain nihin ah cun million tam tuk mit ah le thinlung ah a ummi cu pakhat lawng a si rih: cucu Hillary Rodham Cliton a si.
Soviet Union thar a chuak lai maw?
Ka blog a zuldawi le a rel pah mi nih cun 2014 kum thar kuttlaih ka ttialmi nan rak rel cang lai. Tawi ngai in Russia cawlcanghnak ka rak ttial. Russia cu leicung ram tthawng pakhat a si rih ko lai. A lung tthawng i a thiam ngaimi Putin nih hin a luancia kum 20 hrawng in a rak i timh cangmi Soviet Union thar ser khawhnak ding a lam a von domh ning a fiang chin lengmang cang.
Europe nichuah lei i a ummi ram pawl, hlan i Soviet Union chungtel hlun ram pawl he i naihniam ngaiin le nemtein pehtlaihnak a rak ngeih peng hna. A caan ah a hro hna, a tlirh khonh fawn hna. Aruang cu EU a dir hnu in EU ah chungtel an lut dih lai ti a rak phang. Atu zong Ukraine cu sipuazi kan tuah tti lai i EU he i pehtlai hlah a ti caah an buaimi a si. Kum thar kuttlaih chung ah ka ttial cang bang in Ukraine lawng a si lo europe nihchuah lei ram vialte le India, Turkey le Pakistan he a tthawngmi chawlehnak cu 2013 dih laite in an dirh khawh.
Soviet Union tiin dir tthan a duhnak duhsah tete in pehzulh i tlinte ding chunmang he a thawkmi a si, tiah an ruah. India, Tuluk le Pakistan he cun chaw leh tti pin cu zei a um hnga lo nain hi an dirh khawhmi hi cu US, EU le Asia lei pawl caah cun theih a nuam lo ngai ko lai.
Soviet Union tiin dir tthan a duhnak duhsah tete in pehzulh i tlinte ding chunmang he a thawkmi a si, tiah an ruah. India, Tuluk le Pakistan he cun chaw leh tti pin cu zei a um hnga lo nain hi an dirh khawhmi hi cu US, EU le Asia lei pawl caah cun theih a nuam lo ngai ko lai.
Atu chan ah hriamnam ttha ser an i zuam hna nain ral idonak ah a si lem ti lo. A biapi bik cu sipuazi tthawn hi an i zuam ko cang. Culio ah vawleicung i milu tambik India he an i fonh, Tuluk nih cun amah ca lawng a tuak tikah aho he paoh ai fonh kho fawn i an lei ah chaw a let ko lai. Tuluk cu nihin ah a tthanchobik ah ai chuah cang i USA le EU hi irem le dawte in an ttanrual lo a si ahcun an fawi taktak ti lai lo timi nihin international bualrawn ah a lang ko cang. USA bia in bia a tlu kho ti lo. Cucu 2014 chung ah a lang chin lengmang cang lai.
Theihternak: rang tuk in ka ttial i ka rel tthan ti lo.
Ref: Aftenposten.no, ABCnews, CNN, NRK le Wikipedia.
Comments
Post a Comment