Mino Mawh A Si Te Lo Ding Kan Tlaunak

Tu kum cu ka umnak khua Tromsø khuasik a tlak tuan tuk lo nain ruah lopi in kan hnu zarh kha vur a tla. Khua cu a sik rih lo. Ruah a sur lo caah atu tiang hi a tlak ning tein a um rih ko le zeitikah a tlachap te lai ti cu ka thei rih lo. Innchung meiphu caah thing luh a hauh caah kalnak tha ding in thingai umnak le inn karlak hawrha ka thai i dingte in thai ka duh nain kun bu in hmailei zoh ti lo in ka thai caah ai ngerh kho ngai. Cu nih a ka cawnpiakmi cu kan itinhmi le duhmi zoh chih le iseh chih lo in kan kal ahcun kan va phak te hmanh ah hawi hnu ah a si lai, i va phanh khawh te lo zong a fawi, ti hi a si.

Tulio te cu caan ka ngeihmi paoh Senri Mekazin 2013 (avoi 5nk)edit le layout tuah caan ka hman caah duning in thawngpang ka rel kho lo, ca zong ka tial kho lo. Atu hi umkal pah ah ka ruahmi pawl Senri Mekazin tuah nih a ka simh tukah idinh can ah ka von tial lai. Ka tial duh tak mi zohchih tein ka tial lai nain careltu nan idinh pah awk ttha ding in lampi ah ka pial pah te lai. Si cun kai tinhmi kan phakpi te hna lo khawh zong a si,...

Tho maw Kum Thar? 
Atu hi lai mino tampi cu kan vaivuan. Laimi he aa tthen kho lomi kan nunphung le tuanbia a dikning in le ningcang tein kan thei kho ti lo. A hrawnghrang le a si men lai ti hrawng lawng in kan theih tikah a vaivuan, favai bang thli lakah ai zel lai i fuuuu, tiah khawika ah dek a chawih te lai. Mah hi kanmah mawh a si lo, kan tuanbia le nihin i tuanbia a kan chimtu hna le a hmangtu upate nih a sining tein thil an kalpi lo ruangah a si te ko lai. 

Catial kan rak ngeih lo caah kan tuanbia kan zawt khawhmi cu kum 100 chung lawng a si. Mah cu kum 100 chung cu nitlak ram in a rami siangbawi te Pathian nih a hman caah khrifa kan si chung kha a si. Nunphung timi hi ai dawh le dawh lo timi a um lo, nunphung cu miphun pakhat sinak a langhtertu a si. Zudin le kuakpihrum zuk kha nunphung ka ti ve hlei lo, a min te le a sining tein kan rak ngeihmi kan tuah tawnphung tete kha khrihfa nunphung in kan thlen dih cuahmah hi cu a ttha lo ngaingaimi a si. Lairam ah biaknak phun a tampi ve caah nunphung hi cu a bingte in cawhmeih lo ah a ttha bik lai. 

Lai nunphung le tuanbia an tialmi (laica in) ka ngeih dih ngawt i ka rel tikah aa naihbik Falam peng le Hakha lei nih kan hmanmi nunphung cu a rak ikhat ko hna nain a hmanning aa dannak tete cu a rak um pah ti a fiang. Asinain a duhnak cu aa khat. Cu chung ah atu i kan sunhsak tukmi THO hi Kum Thar rim a nam in an tialmi a tlawm taktak timi kan hmuh. Thlai thar kan zuunmi kha hlan ahcun khuahrum le khuavang kan rak pek tawn, nain khrihfa chan ahcun sertu Pathian sinah kan chuahpi. Mah cu a si awk a si ko, i mah cu nih kan nunphung a hrawk lo, a dawhter. Sihmanhselaw, Tho puai chung i kan tuahmi phun vialte hi khrihfa phung he aa kalh ti rumro cu a si si lai lo. Mithi caah rawl tuah tibantuk te hna hi a phungmen cun tuah rih awk a si, miphun tlau lonak a si. 

Kum Thar kan ti ahcun laimi nih kum kan rel ning zong a um awk a si hnga a dang tein. I hawi hlan lengmang in kum thar kan phan lai a siloah hawi hnu thla 10 lengmang ah kan tla lai tinak a si hnga. Logic um lo ngai rua.

Lai Kum Thar ti riangmang in Tho cu (THO) tiin hei tial kha hmailei ah THO timi nunphung dawh laimi sinak pakhat a thlau khotu a si te lai. Kan tuahning zong hi aa dawh cah lo, a puai i va chuah sasawh le ifiang huaha lo in mi hmai ah Tho kong chim hin cun THO a tlau zau lai, a phun men ah a cang lan lai. Fakdeuh in Tho caan chung i kan rak tuahmi pawl kha an kan tuahpi ding a biapi deuh ngaingai. Kum Thar le Tho hi ni khat ah tuah tti awk a si hnga lo, kum thar ngeih ve awk a si ti hmanh ah. Fiang tein mino an kan chimh khawh lo le tuah pi khawh lo ahcun aho mawh hmanh a si te lai lo,...

Chin MP An Rian Dinhter Hna Awk A Si. 

Aruang cu zeibantuk party le ideology ah a ummi politicians le MP hmanh nih a khuaram le miphun tthanchonak hi an duh dih. Cu a si lio ah a tthancho lo tuk rihmi, lam le sul zong ttha tein a ngei rih lo i sianginn ttha le electric zong ttha tein a ngei rih lomi miphun pakhat nih thimmi MP hna nih kan ram le miphun caah tthanchonak le a tthatnak an tuah lo ahcun a rannak in thlen hna awk an si. 

Nai zarh ah Thantlang i MP Lal Maung Cung nih Chin Pyne Hlut-taw Meeting kong a zapi sinah a facebook hmang in a ttialmi ka rel i ka rel lo cu ka thin kai sum kho lo deng lengmang. "Chin pyne budget chuah piakmi chung in 10% lawng kan hman i 90% cu kan khirh hna." a timi kha amah facebook ah hei rel tthan ve te ulaw zeitluk lungrawk dah a si timi ruat lo in na um lai lo. 

2012-2013 chung Chinram caah Union of Myanmar cozah nih a pekmi budget a zapi million/tan 91270.772 chung ah million 813.084 hi cozah ah an khirh tthanmi a si, a ti. Zeizah dah an hman, timi ruah tikah a tlawm taktakmi a si i Chinram caah a zeipi hmanh tuah khawhnak a si lomi phaisa a si. Cu phaisa an hmanmi cu teh zei pawl ah dah an hman hnga? Chinram ah sianginn an remh le a thar an chuahmi a um maw? Lam an cawhmi a um, an remhmi teh? Ngandamnak caah zeidah an tuah? Khua chung a an thanchotermi zeidah a um? tiin a fawibik mi biahalnak hi ruah lo awk a ttha lo. A dang tampi Pyne Phunghram kong ah kan miphun sinak a tlau lo ding kong tiang a biapimi an ruah awk a simi an ruah lomi a um lenmi a langhter fawn tikah ngaih a chia, a langtlang in.

Chin State cu Union of Myanmar chung ah an nekbikmi ram, zei an rel lobikmi le bawmhnak tlawmbik an pekmi a si ti kan theih lengmang. State dang nakin a tlawmbik budget thlak piakmi kan si lio ah an kan pekmi phaisa hmanh a hmannak kan thei lo. Lai State MP hi zei ko hen an ruah? Zeidah an tuahmi a si? Zeidah an dirhmun a si? Mah hi ram chung um Chinmi hna le siangngakchia hna nih theih le ruah hrimhrim a herhmi a biapi tukmi a si. Kan khuaram tthanchonak a tuah ttung lomi, kan biaknak a ttanh ttung lo i kan nunphung bia le hla caah khua a ruat ttung lomi MP cu rak thim ti hna hlah ulaw a ttha. 

Zeidah Kan Tuah? 

November thla chung ah Chinmi tuanbia thar a si ding National Conference tuah a si lai tiah thawng an thanh mi rak theih cio a si. Laiforum, YCCF le Rungcin tibantuk ah miphun le ram daw ngai in ca a rak ttial tawntu vialte, thilin ngai in miphun dawtnak kong a rak chimtu tampi an daidep. Zei huaha lo thil tu hna an i ceih sek hna. USA immigration kong hna, USA shotdown kong hna ah thla an cam deuh cang i kan dirhmun hi a fiang ngaingai cang. 

Ram dang a phan cangmi hna nih hin cun kan ram ai thlen lai le a tthat lai hi an rak phang ziar ko timi a fiang ngaingai. Atu ah zalong deuh ngai in a herh ning in ram chung ah kir i ramkhel, sipuazi tibantuk le thanchonak a phunphun tuah khwh a si cang i a rak i hrocermi vialte an dai dipdep. Tulio i ram le miphun kong ah ruah nak tthatha chuah a herh chinchin lio le kan tuah khawhmi a tamlei cang ah chum bang an ttio, favai bang an i vaam. Khawi hen an um? 

Chinmi nih kan itinhmi cu kan ram te ah himte le zalong tein khuasuak a si. Kan ram ah kan mah tein kan phung le lam te he nun kha a si. Kanmah tein kanmah kong iceih kha a si. Kan ram ah kan tuah khawh ttung lo le kan ram ah tuah ding kan ttih ttung ahcun mi ram i va au len kha hell tlaknak a si lai. Kan itinhmi phak nak ding ah bawmtu si tal hi a herh i USA ram caah thlacam nakin Lairam le Kawlram caah thlacam awk a si deuh. 

Tho puai hmangtu nan zate nuam tein hmang sawh uh. 

Kei hawrha ka thai tthan lai.