Lai Ngakchia Caah Rel Awk Cauk A Herh Tuk

Atu i vawleicung ram tthawng le a rum timi ram tamdeuh hi cu a luancia kum 100 lio ah ngakchia rel awk cauk a rak ngeimi ram an si. An fale cu zan ih lai paoh ah tuanbia, tuanphung le a dangdang cauk an rak rel piak hna i an rak thlimnak hna. Asinain a hnudeuh kum 10-15 kar an si cun a lem hna i carel a duhmi le cauk tampi a relmi ah an i chuah hna. Cu ticun cattial a duhmi zong an rak tam i miphun pical, le ca le holh ah a fekmi ah an rak ichuah hna.

Mahhi Laiholh in cauk ngakchia rel awk chuak thar, thapek cio ding.

Technology a tthancho tuk tikah le rang tuk in thil ai thlen caah a luancia kum 10 chung ah fale carelpiak timi hi a tlau chin lengmang cang. Nu le pa nih technology chuak Phone, computer, Ipad, game le a dangdang ah caan an hman tuk cang caah an fale carel piak caan an ngei kho ti lo, tiah UK i hlathlainak a tuahtu pakhat nih June 2013 ah khan ca an chuah i ngakchia le fale hi caan pek in ca rel piak tthan an herhnak zong an chim chih. (Aftenposten June 26.)

Kum 15 chung ah UK i ngakchia pawl an cacawn le an tthancho ning an zoh tikah nu le pa nih ca rel piak lomi paoh cu nuncan zia tiang in an ttumchuk cang, ti kha an hmuh khawh. Hmet te in nu le pa nih ca rel piakmi fale cu "working class" an si ko zong ah ca rel piak lomi "middle class" fale nakin sianginn ah le zatlanglam ah an ziaza le theih-hngalhnak a sangdeuh hrimhrim. Sianginn ttha zong an a lutmi an tamdeuh.

Cucaah ngakchia hi holh an thiam hnu in cun zan an ih lai ah tuanbia, tuanphung le a dang ngakchia cauk phunphun rel piak hrimhrim hna awk an si ko, an ti i UK i working class le middle class pawl an fale hi ca tamdeuh in rel piak hna ding fakpi in forh le a si khawh chung in bawmh hna ding an si tiah an ttial.

An hmette in tuanbia hna an rel piak hna tikah khuaruah duhnak le hngalh duhnak thinlung a ngeihter hna. An theihmi tuanbia hi a si taktak maw si taktak lo, a si taktak kho lai maw ti tuaktan duhnak thinlung a ngeihter hna. Cu an theihmi tuanbia chung i minung (mitha/siangpahrang, thil thar a chuahpitu, thil tha a tuahtu tibantuk) hna bantuk si duhnak a ngeihter hna. Cucu an itthanpi tikah a um ballomi thil a tuahtu, a ruattu le mi tampi caah tthatnak a tuahtu ah an i chuah tawn hna. Cucu an va si lo hmanh ah anmah pumveng cu an rak si timi hi tuanbia lila nih a kan chimh.

Laimi tu cu nai hrawngte in carel awk (kan holh in) kan von ngeih a si i upa rel awk hmanh ah chimtlak a si rih lo. Carel ding kan holh in a tlawm tuk rih. Aruang cu kan hmette lio hrim in kan rak ngeihmi cauk pawl kha nu le pa nih an rak kan rel piak lo, thlimnak ah an rak hmang kho lo. Anmah lila hrim nih an rak rel lo caah ngakchia an hun tthan tikah carel a herh ning le cattial a biapit ning kha an rak hngal kho lo.

Atu cu Laimi nih cauk cawk khawhnak phaisa kan ngeih cang. Carel caan tampi kan ngei rih. Nu le pa le upa tamdeuh nih ca kan rel huam ti lo hmanh ah kan fale le ngakchia pawl tal hi cu zan an ih lai le thlimnak caah ca rel piak awk a herh tuk. Zan khat ah catlap 3 te a si zong ah a ttha tthiam, peh zulh piak a herh. Bible tuanbia ngakchia caah an tuahmi zong rel piak ko hna usih, Laica cauk rel awk a um rih lo ahcun. A herh ahcun an umnak ram holh zong in rel piak chung rih ko hna usih, rel piak ding thawk a herh hmasa ko.

Ngakchia rel piak ding cauk, ngakchia cauk cu mirang cauk a tampi ko caah kanmah nih kan ttial khawh lo hmanh leh piak khawh i zuam hna usih. A hleiin Laica le holh a dirkamhtu hna le nunphung a dirkamhtu hna nih ngakchia rel awk cauk le hmanthlak tampi in kan chuah piak sawh uh. Kan politician hna zong nih nunphung, ca le holh tha a petu hna hi dirkam sawh hna ulaw ngakchia ca an rel khawh nak ding caah fakpi in ttan kan lakpiak cio ko uh.

Nihin ngakchia cu thaizing kiptuh ah kan ram le miphun hruaitu le a kalpitu an si lai. Lai ngakchia caah rel awk cauk tampi chuah kan herh tuk hringrhan ko.

Cheers!!!