11. September 2001 Kong George W. Bush Chimmi


September 9. paoh ah cun ralhrang hna nih New York i World Trade Center innsang pahnih an rak phurmi hmanthlak kha a chan minung hna mit ah cun a cuang peng ko lai. Kawlram le Lairam tiang in WTC a pur i leicung khualian bik pakhatpi vutcam le meikhu nih a zelh ko kha kan rak hmuh khawh.

9/11 nih hin USA tuanbia a thlen. Former president G.WBush presidency zong a thlen phah i USA nih ral kum 10 chung an tuk. Cu nih vawlei tuanbia zeimawzah a thlen chih ve, i chim ahcun a tam lengluang lai.

Nihin zong TV ah law tadinca tampi ah 11.september philh lonak an chim rel i cu ni ah a rak cangmi hmanthlak le video in an piah tthan hna. Senri Mekazin 2011 chuak ah Bush intervio an rak tuahmi ka rak leh ve i cucu kahin ka von in kuat tthan hna. Original cu Youtube ah nan zoh khawh lai. A rel huam nih atang ah hin von rel te ulaw.

George W. Bush le 11. September


(Senri Mekazin 2011 chuak ah rak ttial cangmi. )

George W. Bush cu carel kho paoh nih kan theihmi USA president hlun a si. Kan chan, kum 2000 hnu ah ral fakpi in a rak tumi pa a si. President rian in ai dinh i Presi-dent Obama nih a chawn lio ah hin, American President vialte lakah a laar lo bik a si, an ti. Asinain USA tuanbia ah siseh, kan vawleipi tuanbia ah philh awk a țha lomi pa a si zungzal ko lai. Cu a si caah a hnubik a chimmi 11. september kong ka von lanh hlan ah, careltu caah theihtlei si sual ai kun, President in ai dinh hnu ah zeidah a tuah timi tlawmte ka von pial ta lai.

Bush cu President a țuan caan a dih i a umnak Taxas ah a kir țhan i Cowboy a țuan țhan. Lo an ngei. Caan saupi cu a si khawh chung in Media pawl a hrial hna i co-zah/zunglei he pehtlaimi paoh cu hrial a rak i zuam. Cu chung vialte cu ca a țial. A țial-mi cu ”Decision Points” president a țuan chung i biakhiahnak a tuahnak tete kong, a si. 2010 ah man bikmi cauk ah ai tel.

A cauk a chuah khawh in, leng a chuak i Organization phunphun le țhanchonak a tuahmi bu tampi le zunglei ah biachimnak a ngei lengmang. Hmun khat i bia a va chim ah hin, Dollar 100000 in 150000 an hmuh. Cu nih cun, president in ai dinh hnu ah a rumter. Voi 150 hrawng bia a chim i US dollar 17million a ngei cang. Bill Clinton, Bush nih a chawnmi pa kha biachim in phaisa a hmubik pa a si. President in ai dinh hnu 2001 in 2009 tiang ah Us dollar 65 million cu a biachimmi man a si.

Bush cu Ral a raktumi a si, a chan lio ah USA zeitin a rak um ti cu zapi theih a si tikah, nihin tiang zong hi Media nih an dawi peng , an zulh peng i intervio an tuah le-lek thiam ko.

Atu zong National Georgraphic nih caan an hal i tonbiaruahnak an ngeih. Bush an ton tin, hal lo in an um khawh lomi cu, 11. september 2001 kong hi a si zungzal. Tutan cu New York i World Trade Center kha vanlawng nih a pah ti thawng a theihka hrawng kong kha tam deuh in a chim.

Cu lio ah cun, New York khua chung ah Vanlawng pak-hat nih World Trade Center a pah i vanlawng pahnih cu pi-anpe an suai hna.

– Vanlawng pakhat nih World Trade Center a pah tiah an ka chim. A hmasa ah cun, vanlawng fate a si lai, tiin ka rak ruah, i nikhua a chia maw, vanlawng mawngtu pa cu zeit-indah a um, a zeidah ti hnga tiah ka lungthli in ka rak ti.

– Ka staff pa kha New York ummi cu an herhmi pek ding in ka hei chim i, ngakchia pawl sin class chung ah cun ka va lut țhan, tiah Bush nih a kum hra-nak Terror nih WTC a phom-hnak philh lonak ah a chim.

Bush cu ngakchia pawl hmai ah a țhu i ca a thangpi in an rel piak cuahmah lio ah cun, a staff Andy Card cu a hung lut i țhan, President pa hnakhaw hram te ah bia a rak chim.

– Class chung ah ka țhut ko lio ah cun, ka hnu lei in zeidek a um ko, ka ti lio ah Andy Card nih ka hnahram ah; ”Vanlawng pakhat nih WTC pakhat deuh a pah țhan. USA an kan tuk, kah” tiah a ka chimh.

– A hmasa bik ka ruahmi cu: ”A mizei bator nih dah USA cu mah ti cun a tuah ee.” ti kha a si, tiah Bush nih a chim.

Bush nih a chimmi theih duh ah thawnghlattu hna cu sianginn kulh chung an rak phan dih cang i Bush nih mah cu thawngpang kha zeitin a le-hrulh lai tiah an rak bawh len cang. Zeitluk indah a thinhun lai le biachia he ai hrocer lai timi kha an rak bawh i Bush umnak class hnulei tiang an rak phan.

– Aw theih lomi film zoh ban-tuk a rak si. Kan thutnak class hnulei bik ah reporters an rak khat cang i ka staff nih a ka chimhmi cu an rak theih ve dih cang, zeitindah ka lehrulh lai timi ka umtu lawng kha an rak ngiat cang, a ti.

Asinain Bush kha ngak-chia hmai ah a rak aukhuang in a rak i hrocer lo. National Geo-graphic nih intervio an tuah i a chimning ah cun, a hmai i a țhu khomi ngakchia pawl kha an thinphaang lai, an lau tuk lai tiah, thinhannak mithmai le awaan kha a rak hrial, tiah CBS news nih a țial.

Vawlei pumpi minung hna nih a kaang cuahmahmi New York ah an mit an rak chiah lio ah, Bush cu Air force One (USA. President, vanlawng) ah an luhpi zau i Louisiana ramțhen a secure base ah an zuanpi, cun Nebraska ah an lan colh. Aruang cu Bush a himnak an rak tuak caah a si bik.

Asinain, President Bush cu a umnak khua Washington D.C ah a ran khawh chung in tlun zawk a rak duh. President inn White House in a chimmi bia hi Official a si caah White House in bia ka chim awk a si a rak ti.

– Nebraska in khan bia chim ka rak i tim hrimhrim lo. Kan ral hna nih an kan teinak langhterhe ka lawhter i ka duh hrim lo, a ti. Cu kong he pehtlai in a hnu bik official te in a bia chimmi ah Raltuknak ding ce-ngia ding a si khawhnak a rak chim.

WTC/USA kha terrorist nih an phomh hnu a ni 26 nak ni bak ah U.S.A nih Afghanistan kha bomb in a rak den colh. Bush nih ral a tumi president si hi zeitik hmanh ah ka duhmi a si bal lo, a ka hiar bal lo, a ti. Cun, Ral tuknak ding ah Strategy hrim ka rak ngei lo, tiah pheh lo tein a chim. Raltuk ding cu, ni khat hnu nikhat in ruah le chah a si ko, (fog of war) a ti.

– Hi ral nih kan i ruah lo pi in a kan phak i a si khawh chung țha in biakhiahnak cu ni khat hnu ni khat in ka tuah ve. Raltuk kong ah fak taktak in ka i al lengmang hnu ah biachiahnak ka tuah ve tawn, asinain kha biachiahnak vialte kha kan ram le miphun caah a țhabik ah rak ruahmi an si ko, tiah Bush nih a chim.

Afgahnistan an phomh khawh tlawmpal in Bush nih Al Qaida-hotu Osama bin Laden, kan thah hrimhrim lai, tiah bia a rak kamh hna. President term 2 a tuan nain, mah cu bia a kamh-mi hna cu zeitikhmanh ah amah nih cun a tuah khawhmi a si ti lo, May 2, 2011 ah Obama nih a kah cang. (Zo T Hmung țialmi.)

Asinain, Bin Laden an thah ni ah, President Obama nih, Bush cu a hei chawnh, tiah ABC news nih a țial.

– Obama cu ka thangțhat i a țuanți pawl le hi rian a limtu ralkap pawl sin zong ah thangțhatnak ka chim. An tuahmi țih a nung tukmi mission a rak si. Ka lung ai lawm, asinain teitu sinak i kai nuamh kha a si lo. Ka zaang, dinnak le thildik nih a teimi cung tuah ka lung a dam, tiah Bush nih 11. September he pehtlai in Bush nih a chim.

September 11. ah khan minung 2977 hrawng an rak thi. 1941 i Japan nih Pearl Harbor an rak phomhmi tluk fak in Bush nih a tahchunh.

–  9/11 cu USA tuanbia ah philh khawh lomi ni a si cang. Mah cu nih hotu ka sinak (presidency) a rak thlen. Mah hi a hmu i tehte a simi hna nih cun nikhat te hmanh kan philh caan a um lai lo ee, tiah president hlun Bush nih a chim.

 9/11 2001 ni ah WTC cu Al Qaida timi terrorist nih vanlawng in an rak chimh.
 Ni tlawmpal a rauh ah USA nih Al Qaida an tamnak Afghanistan cu a den ve. Cu ticun Iraq zong ah ral a tu, Saddam an rak tlaih.
 Cu hnu ah Al Qaida tthionak ding ah bi Laden cu an kawl peng ko.
 Bush ai dinh hnu zong ah Pre. B. Obama nih a ngol hlei lo i a kawl.
 2 may 2011 ni ah an ral lianbik a simi Osama bin Laden an thah.
 27 august 2011 ah bin Laden changtu Rahman timi an thah.
 Al Qaida pawl cu an con in an tlau thluahmah ko lai, USA ral lawng a si lo, kan vawleipi i a ral an si, tiah Ram tampi nih an doh ve cang hna.
 Libya uktu hlun Gaddafi hmanh nih Al Qaida cihmih ding ahcun tiah USA cu a rak hna tlakpi.
(NRK/NTB)

Comments

  1. Hawikom ttha nih biathli ruah bantuk a si. Rel ah re a thei lo i by-heart in a zahmi ko ka lo.

    ReplyDelete

Post a Comment