Chin Parties Caah 2015 Thimnak Hi Ramkhel Kong Cawnnak A Si


2015 Kawlram Election a dih i a phi chuah tiang Kawlram ah ka rak um. Cu hlan thla hnih chung hi Chin parties le rampi huap parties an cawlcangh ning ka si khawh tawk in ka rak cuanh. Election phichuak ruangah “Chin miphun nih Kawl uk si kan duh rih caah a si,” ti le “Miphun an daw lo, asiloah Kalaymyo ah cun cu peng kha peng nan dawt lo caah a si,” tibantuk party pakhat nih mipi sin chim awk a si lomi bia pawl a rak chuak. A sungmi Chin parties nih mipi an mawhchiat, an puh hna. A ngaite tiah cun “kan dernak, kan chambaunak le zeiruangah dah NLD nih a kan tengh,” timi fiang tein an zoh hmasa hnu ah bia an chim ah a rak tthadeuh hnga.

Kawlram thlen kan duh tuk cang tikah 2010 Election ah Chin parties in MP an rak chuak ve hna, i vanchiat ah NLD an nuar caah USDP an tthawng i cozah an ser. Mah lio zong ah khan NLD rak i cuh sehlaw, anmah le USDP nih cozah an rak ser ko hnga. Al khawh a si lonak cu tutan thimnak nih a langhter, Chin MP hohmanh an um lo. 

Tutan ah NLD an i cuh caah Chin parties an cawl kho lo. CPP i Cherry Zahau nih “NLD cu tuantuk in Election campaign an rak tuah caah teinak an hmu,” tiah Chinland Guardian ah a chim. Thla hnih aa duh lawng in nan tuah lai timi Election Campaign kha NLD nih tuante in a tuah ahcun ziah Chin parties nih a tuah ve lo? Thantlang in Kalaymyo kar chung vialte kan mawttaw maungtu nih Laiholh in NLD vote pek a herhnak an chimmi kha CD in a chuah. Chin parties nihhin caan hman an thiam i upadi kha a hman zia an rak thiam lo caah a si. Party pawlasi le Chinmi parties thawn a herhning a chimphuang khomi Radio, Thawngca, TV-channel tibantuk hi an ngeih a herh. Election Campaign tuah caan thla hnih lawng rianttuan caan a si lo ti an i fian a hau.

Kalaymyo i CNDP in aa cuhtu cu Eelction lai thla khat-hnih taktak lawng in i cuh ding bia a khiah. Amah bantuk in a ni lai rumro ah aa timmi MP hi 2010 zong ah an rak tling hna lo. Miphun caah, peng le tlang asiloah mibu pakhat caah aiawh in a dir dingmi nih tlacawp in rian i khinh ahcun hlawhtlinnak a um kho lo. Campaign caan a tawi hlei ah an i timh a hnut tikah ram caah an saduhthah chimphuan cu um seh, a ruah hmanh i ruah manh caan a um kho ti lo. Cucaah vote-petu nih Chin parties cung ah zumhngamhnak an ngei kho lo.
 
NLD nih rampi huap in a tei lai timi hi rak ruah khawh ngai a si. Vote-petu Chin mipi hi Chin parties nih zeitluk indah Chinram Cozah ah Chin parties a tthawn a herh i teitu si a herh timi an lungfiang lakin an chim kho hna lo i an ruahnak an la kho hna lo. Chinmi nih kan ngeihmi thawngzamhca pawl a hman an thiam lo, hman an i timh lo hlei ah nanmah tein an dirpimi thawngthanhca an rak ngei lo. Party pakhat cio i nan dirhmun le nan saduhthah hi mipi nih an in hngalhpiak hna lo tikah thlen a duh tuk cangmi Kawlram mi nih NLD lawng an zoh. Zeitluk an zoh hmanh ah Chin parties nih an mipi sinah an aw-aan rak tam sehlaw NLD nih vangkau lawmmam in cun an teng hna hnga lo.

CNDP GS Salai Ceu Bik Thawng nih “Rakhine i ANP cu an ram ah cozah ser khawhnak nawl hi NLD nih a pek hna awk a si i cu bantuk in an ram ah teinak a hmutu Shan party zong cozah an ser awk a si,” tiah a chim. Federal a siah, Union a si zong ah democracy dik a si ahcun ANP nih Rakhine cozah a ser ko lai i Shan zong ah anmah nih an ser ko lai. Mah cucu Chin mipi sinah fiang tein chimrel khawh rak i zuam awk a rak si, i Kawlrampi huap politics zong Chin mipi sinah theihter lengmang ahcun NLD hi Chin ram vote ah aa hngat lo timi rak ruahter hna ding a si. 

January chung ah Taiwan cu nu president an ngei i teitu parties chung i New People Party in MP tlingmi Rock-star Freddy Lim nih a chimmi cu “Internet chan a si cang,” ti hi a si ko. Chin parties nih kan media, thawngthanhca le TV/Radio pawl a hman zia nan thiam lo a si ahcun nan hmuitinh nan phan kho ti lai lo.

Chin parties nih an baubikmi cu Public Relation timi mipi, asiloah vote-petu pawl he pehtlaihnak tuah hi a si tiah ka um chung i ka hmuhning a si. Naite i NLD an buaimi zong kha mah zawn hi a si ko, ahopaoh nih NLD aiawh phun in bia an chim tikah atu cu biatak in an rengh hna. Thantlang ka um lio ah CNDP party Election Campaign a tuahtu pakhat he bia kan i ruah i aa thei hngal kan si caah a ka capo zong a si kho men, nain a chimnak hmun hi lakphak dawr a si caah a poi tuk. “Nanmah chung vote kan herh lo,” tiah CNDP nan dirhmun le aupimi ka chim ve law Thantlang ah ka chungle an tampi hih vote kan kawlpi lai ka timi cu a ka leh. Kan pawng ummi nih an rak theih. Diplomatic hi politician nih cun theih awk a si.

Election lio ah vote-petu mipi sin bia chim tikah chambaunak a tam. Mipi tlirhkhonh dedeng bantuk a um, thil sining a si ko hmanh ah tlirkhonh phun biafang hi hman lo a hau. Public Relation timi ah kan thawngthanhca (media) pawl hmanthiam zong aa tel. MP aa cuh ding siseh, party Chairman te hna nih bawmtu (assistant) ngeih hi a biapi ngaingai, biachim dingmi siseh, Press ah chim tik zong ah chim ding le a ri khiah piaktu ngeih hi a biapi ngaingaimi a si fawn.
 
NLD nih teinak a hmuh tikah Chin Parties chung in bia nan chimmi tete kan rak rel i Party hruaitu le MP nih chim lo ding a tam tuk. Nan sungh hlei ah mah nan biachimmi nih khan mipi di a riamter hna a si ahcun a ralaimi 2020 thimnak cu timh cia tein le nihin nan sunghnak pawl hi nan ruah satmat lo a si ahcun tu kum bantuk hi a si tthan te kho men. Mah hi politics a si, nawlngeihnak i cuh a si. Cucaah vote-petu mipi hi zeitik hmanh ah mawhchiat hna lo awk a si. 

A donghnak ah CNDP GS nih “Teinak kan hmuh lo zong ah a leng tu in rian kan ttuan khodeuh lai,” tiah thimnak a phichuah hnu ni tlawmpal ah a rak chimmi hi ka ruat ngaingai. Chinram cozah i MP in an rak i tel lio nakin an ttuan khawh deuh a si ahcun cucu mipi nih an thim hna lomi an i lawmh tuk awk  a si ko hnga. A ttaih-khan-party (opposition party) in rian kan ttuan kho deuh lai, a tiduh nak a si kho, nain Opposition party nakin cozah si a duhdeuh mi nih cun ralaimi thimnak caah kum nga chung hi timhtuahnakk caah an hman lai i Chin miphun party pawl nih cozah an ser khawh te ko lai, tiah ruahchannak ka ngei.

-------------------------
Theihternak: The Chinland Post nih a chuahmi Chin Digest Vol. 2, No. 1 ah "2015 Election hi Politics Ah Chin Parties Sianginn Kai An I Thawknak A Si" timi tlangtar in rak ttialmi a si, i nihin he cun a nithla aa thlau ngai. 


Comments